OSMANLI DEVLETİNDE MERKEZDEN YÖNETİMİN TAŞRA İDARESİ

Öz

Osmanlı Devletinde merkezden yönetimin taşra idaresi" ni anlatabilmek ve sağlıklı değerlendirmeler yapabilmek için Osmanlı sisteminin iki temel özelliğini ortaya koymak gerekmektedir. Bu özelliklerden birincisi Osmanlı taşra teşkilatı ve toprak düzeninin idari ve hukuki zorunluluklar sonucu birbiriyle sıkı bir ilişki içinde olmasıdır. Aslında Osmanlı Devletinde siyasi, sosyal, askeri ve iktisadi yapı toprak düzeni üzerinde şekillenmiştir. Kısacası, toprak rejimi, Osmanlı Devleti'nin örgütsel temelini oluşturmuştur. Başka arazi türleri de bulunmakla beraber1 devlete asıl özelliğini veren miri arazi rejimi olmuştur. Miri arazi rakabesi (çıplak mülkiyeti) devlete ait olmak üzere, tasarruf hakkı muayyen bir bedel mukabilinde devlet tarafından reayaya süresiz olarak verilmiş, özel deyimi ile tefviz edilmiş arazidir2. Miri arazi beraberinde tımar veya dirlik sistemi denilen bir uygulamayı da getirmiştir. Dirlik veya tımar, devletin miri araziden belirli bir kısmının yıllık gelirinin tamamını veya bir kısmını, belli hizmetler mukabilinde bir şahsa tevcih etmesidir