II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE İLKÖĞRETİM KONULU LÂYİHALAR (1876-1908)

Öz

II.Abdülhamid döneminde eğitim problemleri devrin devlet adamlarının üzerinde yoğunlaştığı bir konudur. Genel olarak devlet sorunlarının çözümüne yönelik tavsiyeler içeren lâyiha türü belge takdiminin gelenekleştiği bu dönemde özellikle ilköğretim kademesinin problemleri ele alınmıştır. Lâyihalarda ilköğretim kademesine temelde iki misyonun yüklendiği görülmüştür. Müşterek bir program çerçevesinde Türkçe eğitim yapan ilköğretim okulları sayesinde siyasî birliğin devamını sağlamak bu kademenin birinci görevi kabul edilmiştir. Diğeri ise ülke genelinde eğitim seviyesi en düşük grup olması sebebiyle Türklerin eğitim seviyelerini yükseltmektir. Lâyihalarda söz konusu kademeye yönelik olarak tespit edilen başlıca konular ise şunlardır; yeni öğretim usûllerinin (usûl-i cedîd) uygulandığı ilköğretim okullarının yaygınlaştinlması, yeni malî kaynakların bulunması, öğretmen ihtiyacının karşılanması.