KUTADGU BİLİGDE ḳıl-YARDIMCI FİİLİNİN FİİL+FİİL ŞEKLİNDE KURULAN BİRLEŞİK FİİL YAPILARINDAKİ KULLANIMI ÜZERİNE
Öz
Türk dilinin çeşitli devir ve dönemlerinde isim+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil yapılarında
çok işlek olarak kullanılan yardımcıfiillerden biri de ḳıl-‘tır.
KarahanlıTürkçesi dönemine ait Kutadgu Bilig’de de bu yardımcıfiille kurulmuşçok çeşitli
birleşik fiil yapılarınıgörmek mümkündür. aġır ḳıl- “mûteber kılmak”, asıġ ḳıl- “fayda sağlamak,
kâr etmek”, cẹfa ḳıl- “cefâ kılmak”, ḫali ḳıl- “boşaltmak”, isiz ḳıl- “kötüye çıkarmak”, eḍgü ḳıl-“iyi etmek”, tükel ḳıl- “tamamlamak, yerine getirmek”, aḍaḳyiti ḳıl- “ayağıçevik tutmak” vb.
Bu yazıda söz konusu yardımcıfiilin Kutadgu Bilig’de isim+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil
yapılarının dışında fiil+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil yapılarında da kullanımıüzerinde
durulmuşve bu fiilin tasvirî yardımcıfiil özelliğine dikkat çekilmiştir.
çok işlek olarak kullanılan yardımcıfiillerden biri de ḳıl-‘tır.
KarahanlıTürkçesi dönemine ait Kutadgu Bilig’de de bu yardımcıfiille kurulmuşçok çeşitli
birleşik fiil yapılarınıgörmek mümkündür. aġır ḳıl- “mûteber kılmak”, asıġ ḳıl- “fayda sağlamak,
kâr etmek”, cẹfa ḳıl- “cefâ kılmak”, ḫali ḳıl- “boşaltmak”, isiz ḳıl- “kötüye çıkarmak”, eḍgü ḳıl-“iyi etmek”, tükel ḳıl- “tamamlamak, yerine getirmek”, aḍaḳyiti ḳıl- “ayağıçevik tutmak” vb.
Bu yazıda söz konusu yardımcıfiilin Kutadgu Bilig’de isim+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil
yapılarının dışında fiil+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil yapılarında da kullanımıüzerinde
durulmuşve bu fiilin tasvirî yardımcıfiil özelliğine dikkat çekilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kutadgu Bilig, tasvir fiili, birleşik fiil, yardımcıfiil, esas fiil
Tam Metin:
PDFRefback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.