DAMAT FERİT PAŞA HÜKÜMETLERİ TARAFINDAN AZLEDİLEN KUVÂ-YI MİLLİYECİLER

Öz

Damat Ferit Paşa, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışıile birlikte hızla örgütlediği ve
“vatanıişgal kuvvetlerinden temizlemek” maksadıyla hareket eden Millî Mücadele Harekatı’nın ortadan
kaldırılmasıadına birçok faaliyette bulunmuştur.
Damat Ferit Paşa’nın sadarette olduğu dönemlerde Kuvâ-yıMilliye hareketi; İttihatçılık,
Bolşeviklik, asilik, sahte milliyetperverlik, dinsizlik vb. şekillerde suçlanmış; bununla da halkın
Kuvâ-yıMilliyecilere karşıayaklanmasıhedeflenmiştir. Hatta Kuvâ-yıMilliyecilerin
öldürülmelerinin farz olduğuna dair fetva dahi çıkartılmıştır.
Damat Ferit Paşa, Kuvâ-yıMilliyecilerden kurtulmak için başta Mustafa Kemal Paşa olmak
üzere birçok Kuvâ-yıMilliyeciyi görevinden azletmiştir. Bununla Anadolu insanının Kuvâ-yı
Milliyecilere itibar etmemesi amaçlanmıştır. Azil işleminin fayda vermemesi üzerine Divân-ı
Harplerde gerekli değişiklikler yapılarak Kuvâ-yıMilliyeciler yargılanmışlar ve çeşitli cezalara
çarptırılmışlardır. Başta Mustafa Kemal Paşa olmak üzere Kuvâ-yıMilliye hareketinin önde gelen
lider kadrosu ve birçok Kuvâ-yıMilliyeci gıyaben idama mahkum edilmişlerdir. Yine birçoğu da
Kuvâ-yıMilliye’ye destek vermek gibi suçlardan yargılanıp idama mahkum edilmişler ve
haklarındaki idam hükmü infaz edilmiştir.