DER VERGLEICH EINIGER METAPHYSISCHER BEGRIFFE ZWISCHEN MEWLÂ NA DSHCELÂ LEDDIN RÛMI UND G. W. F. HEGEL

Öz

Bu çalışmada, Doğu’nun en büyük mutasavvıf ve din filozoflarından birisi olan Mevlana
C.Rumi ile Batı’nın idealizm ve uzlaşıfelsefesinin zirvesindeki en büyük din filozofu
G.W.F.Hegel’de bazımetafizik kavramların felsefi olarak karşılaştırılmasıyapılmaktadır. Bu
kavramlar; Din, Vahiy, Mucize, Takdir, Kaza-Kader, Aşk, Varlığın Birliği ve Ölüm’dür.
Her iki düşünür, dinlerin kaynağının aynıolduğunu kabul etmelerine rağmen, Mevlana’ya
göre, evrensel din İslam, Hegel’e göre Hıristiyanlıktır. Onların aşk anlayışlarıbu dinler üzerine
kurulmuşolup varlığın temeli maddi değil, ruhidir, yani aşk olan Tanrı’dır. Onlara göre, Tanrı-âlem dualizminden bahsedilemez. Ancak bu birlikte, Mevlana’yıVahdet-i Vücutçu, Hegel’i de
ruhçu panteist olarak adlandırabiliriz. Her ikisine göre, ölüm bir son, yok oluşdeğil, yeni bir
hayattır, yani Tanrı’ya kavuşmadır. Ancak her iki düşünür zikredilen konularda bazınoktalarda
birleşseler de ayrıldıklarıyerler de vardır.
Yaşadıklarıçağitibariyle değerlendirecek olursak Mevlana’nın –Hegel’in belirttiği üzere-
Hegel’e etkisi olmuştur diyebiliriz.