Günlük İletişimde Dil – Davranış İlişkisi

Öz

Günlük iletişimlerde meydana gelen iletişim kazalarında hep yanlışanlaşılmaktan şikâyet ederiz. Ancak “Acaba kendimizi
yanlışmıifade ettik?” diye pek düşünmeyiz. İletişimde temel bir kural vardır: Ne kadar konuşursanız konuşun, söylediğiniz karşı
tarafın algıladığıyla sınırlıdır. Dolayısıyla iletişimde temel unsur alıcıya mesajıamaca uygun olarak gönderebilmektir. Bu noktadan
hareketle sağlıklıbir iletişimde dilin sadece sentaktik veya semantik boyutuyla yetinmek doğru bir yaklaşım değildir. Sağlıklıbir
iletişim için bu iki hususu tamamlayacak olan pragmatik boyutu da göz ardıetmemek gerekir. Bu husus aynıkültür mensuplarının
iletişiminde daha az zorluk çıkarırken, hedef dil mensuplarıyla kurduğumuz iletişimlerde daha büyük sıkıntılarımeydana
getirmektedir.
İletişimi en basit şekilde şöyle tanımlamak mümkündür: İletişim, göndericinin uygun bir kanal aracılığıyla alıcıya mesajını
ulaştırmasıdır. Ancak iletişimi pragmatik açıdan irdelediğimizde, karşımıza çok daha karmaşık bir yapıçıkmaktadır. Yani, Keller’in
(1994, s. 104) de ifade ettiği gibi iletişim, bir başkasına, açık bir şekilde, bir bildirim yapmak amacıyla gerçekleştirilen her türlü
davranıştır. Tanımda yer alan “davranış” kavramıbizzat “ifade” kavramıyla örtüşmektedir. Çünkü bir kişi herhangi bir ifadede
bulunduğu anda, aynızamanda bir davranışbiçimini de sergilemişolur (Hufeisen-Neuner, 2003:107). Bu sebeptendir ki, dil ve
davranışkavramlarınıbirbirlerinden ayrıdüşünmek imkânsızdır. Keller’in yukarıda yer verilen tanımının devamı şöyledir: “İletişim,
beraber yaşadığımız insanlarıbelli işaretler vasıtasıyla, belli bir amaca yönelik olarak etkilemek; bu etkilemeyi yapmak isterken de,
karşıtarafın etkilenmeye değer bir sebebi fark edebilmesidir.” Tanımın bu kısmınıirdelediğimizde, iletişimin özünde alıcıyıbir
amaca yönelik olarak etkilemek gerektiği hususu ön plana çıkmaktadır. Zaten “iletişim kazaları” da (critical incidents) amaca uygun
olarak etkilemenin başarısız olduğu durumlarda karşımıza çıkmaktadır. Ancak hemen şunu da eklemek gerekir ki, farklıkültür
mensuplarıarasında yaşanan iletişim kazaları, aynıkültür mensuplarıarasında da yaşanmaktadır. Bir başka ifadeyle, iletişim kazaları
hem interkültürel hem de intarkültürel boyutta yaşanabilir.