İcra ve İflas Hukukunda Gecikmiş İtiraz

Öz

Borçlunun, hakkındaki takip açısından hayatî değer taşıyan ödeme emrine itiraz süresini kusursuz olarak, kendi iradesi dışında
meydana gelen bir sebepten ötürü kaçırmasıdurumunda, menfaatlerin telifini esas alan kanunkoyucu, İcra ve İflâs Kanununun 65.
maddesi ile gecikmişitiraz müessesesine yer vermeyi uygun bulmuştur. İcra ve İflâs Hukukunda, ödeme emrine itiraz süresini
kaçırmanın ve bu durumun hak düşürücü özelliğinin tek istisnasıgecikmişitiraz müessesesidir. Zira, ödeme emrine itiraz süresini,
kusuruna dayanmayan kabul edilebilir bir mazereti sebebiyle kaçıran bir borçlunun, kesinleşmiştakibi durdurabilmesinin tek yolu
gecikmişitirazda bulunmaktır. Bu bakımdan, gecikmişitirazın hukukî niteliğinin, İcra ve iflâs Hukuku anlamında bir hukuksal çare
olduğu kabul edilebilmektedir. Gecikmişitiraz talebinde bulunmak tek başına takibi durdurmazsa da, ödeme emrine itirazın
kaçırılmasına sebep gösterilen mazeretin incelemeyi yapan mercii tarafından kabulü ile birlikte takip duracaktır. Ancak, incelemeyi
yapan mercii, duruma göre ihtiyatî tedbir niteliğindeki bir karar ile de, daha gecikmişitiraza ilişkin talebi incelemeye başlamadan
takibi durdurabilir. Ayrıca, incelemeyi yapan merciin, kanunda sınırlı şekilde sayılmışmazeret sebepleriyle bağlıolmamasıda
müesseseye ayrıbir özgünlük kazandırmaktadır. Gecikmişitiraza ilişkin kanunî düzenlemenin, mazeret ve itiraz sebeplerinin yetkili
ve görevli mercie birlikte verilmesi, duruşma ilişkin harç ve masrafların da peşinen yatırılmışolmasını şart koşmasıbakımından
gecikmişitirazın bir an önce karara bağlanmasıamacınıgütmekte olduğu söylenebilir. Hemen belirtmek gerekir ki, İcra
Hukukunda olduğu gibi, İflâs Hukukunda da uygulanabilirliği tartışmasız olan gecikmişitiraz müessesesine, kambiyo senetlerine
mahsus takip hukuku açısından özel olarak yer verilmişolması, adî (genel) iflas yoluyla takiplerde müessesenin uygulanma
kabiliyetine sahip olmadığı şeklinde yorumlanmamalıdır. Son olarak, açık bir kanun hükmü olmamasına rağmen, gecikmişitiraza
talebine ilişkin olarak ilgili merciin verdiği karara karşıüst yargıdenetimine, bu anlamda temyiz ve karar düzeltme yollarına
başvurulabilmesine bir engel olmadığıbelirtilmelidir.