Medya ve İdeoloji İlişkisi: Ayasofya Haberlerinin Türk Basınında Sunumu
Öz
Medya kuruluşları, olayları kendi ekonomi politik ve ideolojik belirlenimleri doğrultusunda yeniden üreterek haberleştirebilmektedir. Böylelikle ideolojiler gazetelerin temsilinde etkili olmakla birlikte farklı gerçeklik algılarının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu araştırmada da Ayasofya’nın uzun yıllar sonra tekrar ibadete açılması olayının ulusal yazılı basında haberleştirilirken ideolojik belirlenimlerin gazetelerin söylemlerinde nasıl gizlendiği tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmada farklı ideolojik görüşlere sahip olan Cumhuriyet, Sözcü, Hürriyet ve Yeni Şafak gazetelerinde yer alan “Ayasofya” konulu haberler Van Dijk Eleştirel Haber Söylem Analizi temel alınarak incelenmiştir. Analizler, Ayasofya’nın ibadete açıldığı gün dahil olmak üzere 24 – 30 Temmuz tarihleri aralığında gazetelerin ilk sayfaları ile sınırlı tutulmuştur. İnceleme sonucunda Yeni Şafak ve Hürriyet gazetelerinde 9, Sözcü’de 7, Cumhuriyet’te 7 olmak üzere toplam 32 habere ulaşılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, gazetelerin Ayasofya ile ilgili haberleri kendi ideolojileri doğrultusunda aktardığı ve ideolojik mücadeleyi oluşturdukları söylemlerle sürdürdükleri gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Althusser, L. (2008). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İstanbul: İthaki Yayınları
Arık, B. (2009). Hrant Dink Cinayeti Haberlerinin Söylemi, Terör ve Haber Söylemi, (Ed. Mustafa Şeker, N. Tülay Şeker) Konya: Literatürk Yayınları.
Arık, B. (2006), “Pınar Altuğ Olayı Bağlamında Çapraz Tekelleşmenin Habere Etkisi”, İletişim Yazıları, Konya: Tablet Yayınevi, s. 40-63.
Atabek, N. (1992), “Kuramcılara Göre Anlatı”, Kurgu Dergisi, Sayı:11, s. 339-347.
Cevizci, A. (2002). Felsefe Tarihine Giriş. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Çalışır, G. (2020). Kişilerarası İletişim Bağlamında Televizyon Reklamlarında Söylem Analizi: Çaykur, Lipton ve Doğuş Çay Reklamları, SBedergi, 4(7), s. 1-23.
Demir, Z. (2008). Bir Dini Söylem Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
Devran, Y. (2010). Haber, Söylem, İdeoloji. İstanbul: Başlık Yayın Grubu.
Ergil, D. (1983). İdeoloji Üzerine Düşünceler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.1, ss.70-95.
Fidye, P. (2011). Antonio Gramsci: Yeni bir giriş, İstanbul: Dipnot Yayınları.
Fowler, R. (1991). Language in the News: Discourse and Ideology in the Press. London: Routledge.
Gramsci, A. (1997). Hapishane Defterleri. 3. Baskı. Çeviren: Adnan Cemgil. İstanbul: Belge Yayınları.
Güngör, S. (2001). Althusser’de İdeoloji Kavramı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.2, ss.221-231
Hartley, J. (2002). Communication, Cultural and Media Studies. London: Routledge.
Herman, E., Chomsky, N. (2012). Kitle Medyasının Ekonomi Politiği Rızanın İmalatı, Bgst Yayınları.
Ilgın, L. (2003), “Söylem ve İdeoloji”, Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji, Der: B. Çoban ve Z. Özarslan, Çev: N. Ateş, İstanbul: Su Yayınları, s. 285-299.
İnal, A. (1996), Haberi Okumak, İstanbul: Temuçin Yayınları.
Özer, Ö. (2011). Haber Söylem İdeoloji: Eleştirel Haber Çözümlemeleri. Konya: Literatürk Yayınevi.
Sarı, G. ve Sine Nazlı, R. (2022). Haberde kadının inşası: Afgan kadınları örneği. Sosyal Mucit Academic Review, 3(1), 148-175. doi: 10.54733/smar.1114069
Sine Nazlı, R. ve Kalafat Çat, A. (2019). 24 Haziran Erken Seçimlerinin Gazete Haberlerindeki Söylem
Çözümlemesi, Global Media Journal, 10(19): 113-145.
Sözen, E. (1999). Söylem, Belirsizlik, Mücadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Şeker, N., & Şeker, M. (2011). Televizyon Haberlerinde Söylem-29 Mart 2009 Yerel Seçimleri Örneği-. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(30), 515-552.
Topakkaya, A. (2007). İdeoloji Kavramının Tarihsel Gelişim Sürecine Kısa Bir
Bakış. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.1, ss.164-180.
Toruk, İ., Sine, R. (2012). Haber Söylem Üretimindeki İdeolojik Etki: Wikileaks Haberleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 1.(31), s.351-378.
Van Dijk, T. (1988a). News as Discourse. New Jersey: Lawrence ErlbaumAssociatesPublishers.
Van Dijk, T. (1998b). “Opinion and Ideologies in the Press.”Approaches to Media Discourse içinde. Der. Allan Bell ve Peter Garrett. Oxford: Blackwell Publishers.
Van Dijk, T. (2003). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. (Çev. N. Ateş). Söylem ve İdeoloji. (Haz. B. Çoban &Z. Özarslan). İstanbul: Su Yayınları.
Yaylagül, L. (2008). Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.