Konya’nın Sosyal İşareti: Şivlilik
Öz
Bu çalışmanın amacı, şivlilik geleneğinin ürettiği toplumsal ilişki biçimlerinin ortaya konulmasıdır. Çalışma; şivlilik geleneği, geleneğin yaşadığı değişimler ve şivliliğe katılan kişilerin deneyimlerini ortaya koymaktadır. Söz konusu durumların ortaya konulması için nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Nitel araştıma yöntemlerinden fenomenolojik desenin benimsendiği çalışmada 26 kişiyle görüşülmüştür. Görüşülen kişilere; şivlilik deneyimleri, geleneğin kaybolan adetleri, geleneğe yeni eklenen formlar, şivliliğin kişi ve toplum üzerindeki etkileri hakkında sorular sorulmuştur. Görüşmeler MAXQDA Analytics Pro 2022 programıyla analiz edilmiştir. Bulguların analizinde dört temaya ulaşılmıştır. Bunlar; geçmişten günümüze şivlilik, şivlilik günü, şivlilik tüketimi ve şivliliğin sosyal işlevidir. İlk tema kişilerin kendi çocukluk döneminde yaşadıkları ve gelenek üzerinde yaşanan değişimleri aktarmaktadır. İkinci tema şivlilik günü yaşanan mutat ritüeller üzerinde durmaktadır. Bu başlıkta fener alayı, şivlilik sabahı, şivlilik çantası, “p(b)işi” gibi şivlilikle özdeşleştirilen durumlar anlatılmaktadır. Üçüncü temada şivlilik geleneğinde yaşanan değişimler detaylandırılmakta ve ailenin şivlilik üzerindeki etkisi ortaya konulmaktadır. Son tema ise şivliliğin kişi, aile, komşuluk ve kent üzerinde oluşturduğu değişimlere değinilmektedir. Kısacası şivlilik, çocukların ve ailelerin bir bayram gibi kutladığı ve hayatın stresinden uzaklaştığı rutin dışı geçirilen bir gündür.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Arslan, N. (2021). Konya'da sürdürülen Şivlilik geleneğinin sosyal bilgiler dersi kültür aktarımı açısından değerlendirilmesi. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
Arslan, N., & Meydan, A. (2023). Konya'da sürdürülen şivlilik geleneğinin sosyal bilgiler dersi kültür aktarımı açısından değerlendirilmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 2(13), ss. 1125-1140.
Aydın, M. (1985). Konya'daki manevi halk inançlarının dinler tarihi açısından tahlili. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(1), ss. 19-35.
Cakır, V. (2005). Konya'nın Geleneksel Eğlence Kültürü. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(17), ss. 355-382.
Desteli, İ. (2014, 5 1). İsmail Desteli'den şivlilik (pişi'nin) tarihçesi. 02 2024 tarihinde memleket.com.tr: https://www.memleket.com.tr/ismail-detseliden-sivlilik-pisinin-tarihcesi-350342h.htm adresinden alındı
Fikret, N. (1936). Konya şehrine mahsus eski adetlerden namaz ve şivlilik. Konya Halkevi, ss. 51-54.
Görgülü, D. (2018). Konya'da aşure, şivlilik ve fener alayı geleneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi AraĢtırmaları Dergisi (ASEAD), 5(12), ss. 66-82.
Gündüz, M., Çiftçi, İ., & Sekmenli, T. (2015). Shivlilik burns: injuries resulting from traditional celebrations. Int J Burn Trauma, 5(3), ss. 75-78.
Gill, M. J. (2014). The possibilities of phenomenology for organizational research. Organizational Research Methods, 17(2), ss. 118-137.
Işık, A. (2000). Konya'da namaz ve şivlilik adetleri. Yeni İpek Yolu Konya Ticaret Odası Dergisi(3), ss. 18-22.
Işık, A. (2013). Şivlilik adı ve kökeni üzerine ... Merhaba Akademik Sayfalar, 13(16), ss. 254-256.
Işık, A. (2024, 2 28). Şivlilik. Konya Ansiklopedisi: https://www.konyapedia.com/makale/3402/sivlilik adresinden alındı
İstanbullu, S. (2023). Ramazan eğlencelerinde ezgili mânilerin korunması ve yaşatılmasının önemi: Kütahya Küpecik örneği. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, ss. 2165-2184.
Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma (6. Baskı). Bağlam Yayıncılık: İstanbul.
Kontv Haber. (2023, Ocak 26). Turistlerin “şivlilik” şaşkınlığı, Erişim Tarihi: 15.02.2024. 02 15, 2024 tarihinde Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=8gH8Y8ONgnY adresinden alındı
Koz, M. S. (1992). Türk halk kültürünün unutulmuş kaynaklarından biri: “Türkiye’nin sıhhı-i ictimai çoğrafyası. IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildiriler (ss. 37-49). içinde Ankara: Feryal Matbaası.
Kutlu, Ö., & Göksel, Z. S. (2014). Kent Kültürü Oluşturma Aracı Olarak Kültürel Belediyecilik: Selçuklu Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Dr. Mehmet YILDIZ Özel Sayısı, ss. 75-91.
Merleau-Ponty, M. (2020). Algının fenomenolojisi. (E. S. Hacımuratoğlu, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma, desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Yayınları.
Neuman, W. L. (2017). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar cilt I-II (9. Baskı). Ankara: Yayın Odası.
Sakaoğlu, S. (2016). Şivlilik. M. A. Saim Sakaoğlu içinde, Aile yazıları (s. 10-11). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Sakaoğlu, S. (2023, 3). Bir zamanlar mahallemde hayat. Darülmülk Konya, ss. 43-54.
Show Ana Haber. (2023, Ocak 27). Fener alayından sonra şivlilik. 02 15, 2024 tarihinde Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=Bb3GZlIRudc adresinden alındı
Soyadı, A. (2020, Temmuz). Çalışma Başlığı. Selçuk İletişim, 13(2), ss. 1-12.
Şahin, A. (2022). Medeniyetin lezzet ikramı: Konya’da şivlilik geleneği. Düşünen Şehir(16), ss. 46-49.
Tekin, H. (2011). Şivlilik. Merhaba Gazetesi: Akademik Sayfalar. Konya.
Tekin, Z. (2014). Konya’ya özgü bir eğlence kültürü: “Şivlilik”. Bilim ve Kültür - Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, 5(2), ss. 106-11.
Tomkins, L., & Eatough, V. (2014). Stop ‘helping’ me! Identity, recognition and agency in the nexus of work and care. Organization, 21(1), ss. 3-21.
TRT Avaz. (2015, Ocak 15). Şivlilik Geleneği / Konya- Derin Kökler. 02 15, 2024 tarihinde Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=-7G6a5CFe5s adresinden alındı
van Manen, M. (1990). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. State University of New York Press: Albany.
Varnalı, M. (2022). Şivlilik. Değer Aylık Kültür ve Yaşam Dergisi, ss. 34-35.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, H. (2005). Gelenek, gelenekçilik ve geleneksecilik. Muhafazakar Düşünce(3), ss. 39-53.
Yin, R. K. (2016). Qualitative research from start to finish (2nd b.). New York: The Guilford Press.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.