Geç Osmanlı Döneminde Batılılaşma Ekseninde Beden Eğitimi ve Spor

Öz

Bu çalışmada OsmanlıDevletinde, Geç Osmanlıdöneminden, Cumhuriyetin ilanın kadar geçen süreç içerisinde
gerçekleştirilmeye çalışılmışBatılılaşma hareketleri, bu hareketlerin spor ve spor eğitimi alanına yansımalarıve dönemin spor
kültürünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada verilerin toplanmasıamacıyla “alan yazın taraması” yapılmıştır. Bu amaçla çeşitli
kütüphanelerde, dergilerde ve kurumlarda bu döneme ilişkin kaynaklar taranmışve buradan elde edilen veriler çalışmada
kullanılmıştır.
“Çağdaşlaşma” adına olumlu adımların atıldığıTanzimat dönemiyle birlikte, Osmanlıda askeri alan dışında edebiyat, siyaset,
sosyal yaşantı, eğitim, devlet hukuku ve devlet kuruluşlarında olduğu gibi “spor ve spor eğitimi" alanında da ilk kez Batıdakine
benzer reformlar gerçekleştirildiği görülmektedir. Bu dönemde ilk kez (1863) Mekteb-i Hayriye’de Avrupai tarzda gerçekleştirilen
cimnastik etkinlikleri Riyazat-ıbedeniye” adıaltında ders programına dahil edilmiştir. Aynıdönemde Osmanlıtopraklarında
yaşayan azınlıklar ve yurt dışından ülkeye gelmişolan yabancıuyruklu ailelerin çabalarıile futbol, tenis ve basketbol gibi spor
dallarında faaliyetler gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Osmanlıdevletinde ilk kez batılıanlamda spor faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi
amacıyla 1872 yılında spor kulübü (The Imperid Yatching and Boating Club) kurulmuştur. Bu dönemin beraberinde getirdiği bir
başka gelişmenin de, ilk kulüpleşme çalışmalarının yabancılar tarafından gerçekleştirilmeye başlanmışolmasıdır. OsmanlıDevleti
resmi olarak ilk kez 1912 yılında Stockholm’de düzenlenen Olimpiyat oyunlarında temsil edilmiştir. 1906 yılında Atina’da
düzenlenen ara olimpiyatlarda ve 1908 yılında Londra’da düzenlenen oyunlarda da OsmanlıDevleti sporcularının müsabakalara
katıldığına ilişkin belgelerin bulunduğu ifade edilmektedir.
Toplumların spor tarihlerinin ve spor kültürlerinin incelenmesi, onların bugünkü durumlarınıaçıklayabilmede önemli bir rol
oynayacağıdüşünülmektedir. Ayrıca, geçmişte hangi sporların gelişmişolduğu, sporun örgütlenme ve kurumsallaşma
göstergelerinin neler olduğu, sporun işlevlerinin neler olduğu sorularına verilecek yanıtlar spor vasıtasıyla kültürümüz hakkında
fikir sahibi olmamıza yardımcıolacaktır.