İnternet Kullanıcısının Post Truth Çağdaki Rolü
Öz
Bugün özellikle iletişim ile siyaset bilimleri alanlarında en çok konuşulan kavramlardan olan post truth, gerçek ve gerçek olmayan arasındaki ayrımın belirsizleşmesini, yalanın sıradanlaşarak kabul edilir duruma gelmesini; olgulardan çok algıların, akıldan çok duyguların ve isteklerin; bunun da ötesinde iletilerde yalanın yaygınlaşarak sıradanlaştığı dönemi tanımlamaktadır. Ortaya ilk atıldığında yalanların açıkça görülmesine karşın kitlelerin neden yalan söylenmesini önemsenmediğini; hatta bunlara inanmayı neden seçtiğini sorgulayıp yanıtlayan, kıyıda köşede kalmış bir kavramken; 2016’da Oxford Sözlüğü’nce yılın sözcüğü seçilmesiyle, bugün özellikle iletişim ve siyaset bilimleri alanlarında en çok konuşulan kavramlardan birine dönüşmüştür. Kavramın ortaya atıldıktan çeyrek yüzyıl sonra parlamasının nedeni, bu süreçte internetin bireysel kullanıma açılması, sosyal medya platformlarının oluşturularak geniş kitlelerce kullanılmaya başlanması ve özellikle kişiselleştirilmiş içeriğe olanak veren elektronik ağ yazılımları sayesinde oluşan internet kültürünün ortaya çıkmasıdır. İletişim araçların oluşturduğu ortam, baskın olduğu dönemin insanlarının ve o dönemde yaygın olan zihniyetin inşasında belirgin bir etkendir. İnternet kültürünün oluşmasıyla kişilerarası iletişim ve kitle iletişimi bağlamlarında görülen köklü değişimler, enformasyon üretimindeki ve dağıtımındaki rolü değişen internet kullanıcısının; post truth çağın öğelerinden birine dönüşmesine neden olmuştur. Bu makalede internet kültürünün temel öğelerinden biri olan internet kullanıcısının enformasyon dağıtımına etkisi, araç ile birey ilişkisi üzerinden irdelenerek; post truth çağdaki rolü, konstrüktivist yaklaşımla, betimsel alan analizi ile incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Aksu, S., & Çetin, S. (2019). Post truth içerikler ve paylaşılma motivasyonları üzerine bir inceleme. E Kurgu Prof. Dr. Alâeddin Asna Anısına Yeni Zamanlar ve Halkla İlişkiler Sempozyumu Özel Sayısı , 27 (4), 158-169.
Balcı, Ş., & Yeles Karaman, S. (2023). Sosyal medya kullanım motivasyonlarının yalan haber paylaşımı üzerindeki etkileri:. Erciyes İletişim Dergisi , 10 (2), 749-775. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1189483
Baldini, M. (2000). İletişim tarihi. (G. Batuş, Çev.) İstanbul: Avcıol Yayıncılık.
Baudrilard, J. (2003). Sessiz yığınların gölgesinde. (O. Adanır, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Baudrillard, J. (2002). Simgesel değiş tokuş ve ölüm. (O. Adanır, Çev.) İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Baudrillard, J. (2022). Simülakrlar ve simülasyon. (O. Adanır, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Bilgici Oğuz, C., & Oturak, E. (2019). Post truth çağında yeni medya uygulamaları ve dönüşen halkla ilişkiler pratiği. E Kurgu Prof. Dr. Alâeddin Asna Anısına Yeni Zamanlar ve Halkla İlişkiler Sempozyumu Özel Sayısı , 27 (4), 181-193.
Brams, Y. (2020). Philosophy of post-truth. Institute for National Security Studies.
Britannica. (tarih yok). Pirate radio
Castillo, M. (2018, 04 11). Zuckerberg tells congress facebook is not a media company. 08 01, 2023 tarihinde CNBCE: Zuckerberg tells congress facebook is not a media company: ‘ı consider us to be a technology company adresinden alındı.
Chappel, S. (2019, 09 12). Brexit or Bremain: the arguments at a glance. 01 24, 2024 tarihinde Eurunews: https://www.euronews.com/2016/05/12/brexit-the-arguments-at-a-glance adresinden alındı.
CODIB. (2017). Populism in Europe: From Symptom to Alternative? Barcelona.
Cumhuriyet. (2023, 07 27). Twitter yeni ismi nedeniyle 16 yıllık hesaba el koydu. 08 01, 2023 tarihinde https://www.cumhuriyet.com.tr/bilim-teknoloji/twitter-yeni-ismi-nedeniyle-16-yillik-hesaba-el-koydu-2102935 adresinden alındı.
Çelikelli, S., & Narmanlıoğlu, H. (2022). Algoritmadan al haberi: türk kullanıcıların facebook haber kaynağı algoritmasına dair tutumu. I. S. RESEARCH (Dü.), 3. Uluslararası Marmara Bilimsel Araşırmalar ve İnovasyon Kongresi içinde (s. 450-461). Ankara: İKSAD.
Demirkol, O. (2022a). Yanlış bilincin “aydınlanmış” hali: bir semptom olarak “post-truth”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi (36), 139-164. https://doi.org/10.16878/gsuilet.1065078
Demirkol, O. (2022b). İnternet ve “post-truth” ilişkisinin sosyal bağlamları:. Kültür ve İletişim , 25 (50), 293-318. https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.1119169
Ferrándiz, R. R. (2023). An overview of the fake news phenomenon: from untruth‐driven to post‐truth‐driven approaches, media and communication. Media and Communication , 11 (2), 15-29. https://doi.org/10.17645/mac.v11i2.6315
Fisher, R. (2020, 09 16). The subtle ways that ‘clicktivism’ shapes the world. 10 01, 2023 tarihinde BBC: https://www.bbc.com/future/article/20200915-the-subtle-ways-that-clicktivism-shapes-the-world adresinden alındı.
Fiske, J. (1999). Popüler kültürü anlamak. (S. İrvan, Çev.) Ankara: Ark.
Frankfurt, H. G. (2005). Boktanlık üzerine. (G. Gülbey, Çev.) İstanbul: Altıkırkbeş Yayıncılık.
Fuchs, C. (2020). Sosyal medya. (D. Saraçoğlu, & İ. Kalaycıoğlu, Çev.) İstanbul: Nota Bene Yayıncılık.
Gillmor, D. (2008). We the media. C.A.: O'Reilly Media.
Güven, A. (2020). Hakikatin yitimi olarak post-truth: bir kavramsallaştırma denemesi. İnsan&İnsan , 7 (23), 20-36. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.577956
Haack, S. (2019). Post post-truth: are we there yet? Theoria , 85, 258–275. https://doi.org/10.1111/theo.12198
Harsin, J. (2018, 12 20). Post-truth and critical communication studies. Oxford Research Encyclopedias.
Innis, H. A. (1949). The bias of communication. The Canadian Journal Of Economics And Political Science, , 15 (4), 457-476. https://doi.org/10.2307/138041
Jenkins, H. (2019). Cesur yeni medya (3. Baskı b.). (N. Yeğengil, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Kartarı, A. (2019). Kültür, farklılık ve iletişim. İstanbul: İletişim.
Keyes, R. (2017). Hakikat sonrası çağ. (D. Özçetin, Çev.) İzmir: Delidolu Yayınları.
Kılıç, D., & İspir, N. B. (2020). Sosyal medyada haber içeriklerine güven ve kullanıcı motivasyon. E Kurgu , 28 (1), 266-285.
Lippman, W. (2020). Kamuoyu. (O. D. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Loveless, M. (2021). Fake news as an emotional weapon. S. Guistı, & E. Piras (Dü) içinde, Democracy and Fake News (s. 64-76). New York: Routledge.
Marshall, H., & Driesschova, A. (2018). Post-truth politics in the UK's Brexit referendum. New Perspectives , 89-106. https://doi.org/10.1177/2336825X1802600305
McLuhan, M. (2001). Gutenberg galaksisi. (G. Ç. Güven, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
McLuhan, M., & Fiore, O. (2012). Medya mesajı, medya mesajıdır. (J. Angel, S. Semerci, Dü, & İ. Haydaroğlu, Çev.) 2012: Medyacat.
Mutlu, E. (2012). İletişim sözlüğü (6. Basım b.). Ankara: Sofos Yayınları.
Narin, B. (2018). Kişiselleştirilmiş çevrimiçi haber akışının yankı odası etkisi, filtre balonu ve siberbalkanizasyon kavramları çerçevesinde incelenmesi. Selçuk İletişim , 11 (2), 232-251. https://doi.org/10.18094/josc.340471
Neudert, L. M., Howard, P., & Kollanyi, B. (2019). Sourcing and automation of political news and ınformation during three european elections. Social Media + Society , 1-13. https://doi.org/10.1177/2056305119863147
Ong, W. (2003). Sözlü ve yazılı kültür (3. Basım b.). (s. P. Banon, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
Organ, J. (tarih yok). The zapruder film. 09 01, 2023 tarihinde JFK Association: https://www.jfk-assassination.net/organ2.htm adresinden alındı
Oruç, M. S. (2020). Postmodernite, siyasal iletişim ve doğruluk sorunu: Post-truth durum ve entelektüel zemini üzerine bir inceleme. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (36), 141-160. https://doi.org/10.17829/turcom.784433
Postman, N. (2016). Teknopoli (2. Basım b.). (M. E. Yılmaz, Çev.) Bursa: Sentez Yayıncılık.
Postman, N. (1994). Televizyon öldüren eğlence. (O. Adanır, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
Qualter, T. H. (1980). Propaganda teorisi ve propagandanın gelişimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi , 25 (1-4), 255-307.
Rosen, J. (2008, 09 18). If Bloggers Had No Ethics Blogging Would Have Failed, But it Didn't. So Let's Get a Clue. 08 01, 2023 tarihinde http://archive.pressthink.org/2008/09/18/because_we_have.html adresinden alındı
Sargın, S., Uyar, K., & Kahya Özyirmidokuz, E. (2021). Beş büyük kişilik özelliği ve öz yeterliliğin sosyal medyada yeralan sahte haberlerin kabulü ve yayılması üzerindeki etkisi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (32), 979-990. https://doi.org/10.31590/ejosat.1040099
Sarıhan, Z., & Taşçıoğlu, R. (2022). Post truth çağında sosyal medyanın kamuouy ouşturma gücü: yeni infaz düzenlemesi örneği. İNİF E-Dergi , 7 (1), 129-150. https://doi.org/10.47107/inifedergi.978185
Savoy, J. (2017). Trump’s and clinton’s style and rhetoric during the 2016 presidential election, journal of quantitative linguistics. Journal of Quantative Linguistics , 25 (2), 168-189. https://doi.org/10.1080/09296174.2017.1349358
Şen, A. F., & Taşdelen, H. (2020). Post-truth siyaset bağlamında yeni medya: 2019 yerel seçimi örneğinde bir inceleme. Akdeniz İletişim Dergisi , 33, 11-34. https://doi.org/10.31123/akil.620340
Tandoc Jr., E. C. (2019). The facts of fake news: a research review. Sociology Compass , 13:e12724.
Tanrıöven, N. (2023). Bir benlik krizi olarak post truth: rasyonel batı ve duygusal ötgesiarasındaki farkın seyrelmesi. Alternatif Politika , 15 (3), 608-630. https://doi.org/10.53376/ap.2023.23
The Free Library. (tarih yok). A government of lies. 08 20, 2023 tarihinde https://www.thefreelibrary.com/A+government+of+lies.-a011665982 adresinden alındı.
Tiryaki, S. (2023). Post truth ve sosyal medya ilişkisine bibliyometrik bir bakış. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 15 (4), 527-545.
Turan, R. (2009, 09 27). Asparagas olayı. 08 10, 2023 tarihinde Hürriyet: https://www.hurriyet.com.tr/asparagas-olayi-12561532 adresinden alındı
Vosoughi, S., Roy, D., & Aral, S. (2017). The spread of true and false news onlın, mıt ınitative on the dijital economy research brief,. MIT Initiative on the Digital Economy Research Brief.
Watson, K. (2018, 01 17). Trump announces fake news winners on Twitter, but link stops working soon after. 01 24, 2024 tarihinde CBC News: https://www.cbsnews.com/news/fake-news-awards-trump-tweets-winners-list-includes-paul-krugman-brian-ross-full-list-gop-website/ adresinden alındı.
Wright, C. (2018). Post-truth, postmodernism and alternative facts. New Perspectives , 26 (3), 17-30. https://doi.org/10.1177/2336825X180260030
Yavuz Görkem, Ş. (2019). Teknolojik belirleyicilik, minimal etki ve bilişsel çelişki kuramları bağlamında gerçek ötesi kavramı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 19 (1), 95-107. https://doi.org/10.18037/ausbd.550251
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.