Marka Güven Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Ali Alper AKGÜN, Emel SARITAŞ

Öz


Post-modern toplumlarda artan risk algısının, yoğun rekabet ortamıyla birleşmesi, tüketicileri güven duydukları markalara yöneltmektedir. Marka güveninin önem kazandığı bu dönemde markalar; tüketici algılarını ölçebilmek, araştırmacılar da güven kavramının ilişkili olduğu diğer kavramları ortaya çıkarabilmek için marka güveninin ölçülmesine ihtiyaç duymaktadırlar. Bu önemine karşın literatürde marka güveni ile ilgili Türkçe olarak geliştirilmiş bir ölçeğe rastlanmamıştır. Çalışmanın amacı, Gurviez ve Korchia (2003) tarafından İngilizce olarak geliştirilen ve tüketicilerin markaya güveninin ölçülmesi konusunda literatürde yaygın olarak kullanılan ölçeklerden biri olan “marka güven ölçeği”ni Türkçeye uyarlamak, ölçek yapısının uygunluğunu ortaya çıkarabilmek için gerekli olan geçerlik ve güvenirlik analizlerini gerçekleştirebilmektir. Ölçek, çalışma kapsamında kolayda örneklem ile seçilen 397 katılımcıya uygulanmış, elde edilen veriler; açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmiştir. Verilerin analizi için SPSS-21 ve AMOS-19 istatistik programları kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, ölçeğin Türkçe formunun, tüketicilerin markaya olan güvenlerini ölçen tek faktörlü, birinci ve ikinci düzey çok faktörlü yapıda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğuna işaret etmektedir. Çalışma, marka güveni ile ilgili literatürde yer alan farklı ölçeklerdeki faktörleri kapsayacak genişliğe sahip olan ve yaygın olarak kullanılan bir ölçeği araştırmacıların ve markaların kullanımına sunarak alana katkı sağlamaktadır.


Anahtar Kelimeler


Marka Güven Ölçeği, Ölçek Uyarlama, Geçerlik, Güvenirlik, Marka Güveni

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Aaker, D. (1991). Managing Brand Equity: Capitalizing on the Value of a Brand Name. Mac Millan Inc.

Ab Hamid, M., Sami , W., & Mohmad Sidek, M. (2017). Discriminant validity assessment: Use of Fornell & Larcker criterion versus HTMT criterion. Journal of Physics: Conference Series 890 (s. 1-6). IOP Publishing. https://doi.org/10.1088/1742-6596/890/1/012163

Akrout, H., & Nagy, G. (2018). Trust and commitment within a virtual brand community: The mediating role of brand relationship quality. Information & Management, 55(8). https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.im.2018.04.009

Bardakçı, S., & Gürbüz, R. (2020). Marka güven ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1684-1692. https://doi.org/https://doi.org/10.20491/isarder.2020.937

Barsell, D., Everhart , R., & Perrin, P. (2020). Refining the factor structure of the all aspects of health literacy scale. Am J Healthy Behav., 44(2), 118-128. https://doi.org/10.5993/AJHB.44.2.1

Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (16 b.). Pegem Akademi Yayınları.

Can, İ. (2019). Güveni nasıl tanımlayabiliriz? Ya da sosyal bilimlerin konusu olarak güven. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(41), 46-59.

Delgado-Ballester, E. (2004). Applicability of a brand trust scale across product categories: A multigroup invariance analysis. European Journal of Marketing, 38(5/6), 573-592. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/03090560410529222

Delgado‐Ballester, E., & Munuera‐Alemán , J. (2005). Does brand trust matter to brand equity? Journal of Product & Brand Management, 14(3), 187-196. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/10610420510601058

Doney , P., & Cannon, J. (1997). An examination of the nature of trust in buyer-seller relationships. Journal of Marketing, 61(2), 35-51. https://doi.org/https://doi.org/10.2307/1251829

Dragan, D., & Topolšek, D. (2014). Introduction to structural equation modeling: Review, methodology and practical applications. Proceedings of the The International Conference on Logistics & Sustainable Transport. Celje, Slovenia.

Ersoy, P., & Gülmüş, B. (2020). Proceedings of the European Marketing Academy, 49th Annual Conference. The mediating effect of risk on trust and behavioral ıntention in durable products. Budapest. http://proceedings.emac-online.org/pdfs/A2020-63758.pdf adresinden alındı

Fan, X., Thompson, B., & Wang, L. (1999). Effects of sample size, Estimation methods, and model specification on structural equation modeling fit indexes. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 56-83. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/10705519909540119

Fatma, M., & Khan, I. (2023). Integrative framework to explore corporate ability and corporate social responsibility association’s influence on consumer responses in the banking sector. Sustainability, 15(7988), 1-11. https://doi.org/https://doi.org/10.3390/su15107988

Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS (And Sex And Drugs And Rock’n’ Roll) (3 b.). Sage Publications.

Gurviez, P., & Korchia, M. (2003). Proposal for a Multidimensional Brand Trust Scale. 32nd EMAC CONFERENCE - GLASGOW MARKETING: RESPONSIBLE AND RELEVANT, (s. 1-9). Glasgow. http://www.watoowatoo.net/mkgr/papers/pg-mk-emac2003.pdf adresinden alındı

Hair, J., Black, W., Babin, B., & Anderson, R. (2019). Multivariate Data Analysis. Cengage Learning, EMEA.

Hiscock, J. (2001). Most trusted brands. Marketing, 1(1), 23-33.

Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60. https://doi.org/10.21427/D7CF7R

Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1998). Fit indices in covariance structure modeling: Sensitivity to underparameterized model misspecification. Psychological Methods, 3(4), 424-453. https://doi.org/https://doi.org/10.1037/1082-989X.3.4.424

Kalyoncuoğlu, S. (2017). Markaya duyulan güven ile marka sadakati ilişkisinde marka aşkının aracılık rolü: Starbucks markasi üzerine bir araştirma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 383-402. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.156

Karagöz, Y. (2021). Spss Amos Meta Uygulamalı Nitel-Nicel Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ve Yayın Etiği (3 b.). Nobel Yayın.

Karami, M. (2022). Brand equity, brand loyalty and mediating role of customer satisfaction: Evidence from medical cosmetic brands. Research Journal of Business and Management, 9(3), 156-171. https://doi.org/DOI: 10.17261/Pressacademia.2022.1627

Kline, R. (2005). Principle and Practice of Structural Equation Modelling. Guilford Press.

Kurniawan, F. A., & Adiwijaya , M. (2018). The analysis of online brand community, online perceived brand reputation, brand trust, brand loyalty at cafe businesses based in surabaya. International Journal Of Business Studies, 1(1), 12-22.

Le Roux, A., Chandon, J., & Strazzieri, A. (1997). Une analyse confirmatoire de la mesure d’implication durable PIA. Actes du 13ème Congrès international de l’AFM. Toulouse.

Li, F., Zhou, J., Kashyap, R., & Yang, Z. (2008). Brand trust as a second-order factor: An alternative measurement model. International Journal of Market Research , 50(6), 817-839. https://doi.org/https://doi.org/10.2501/S1470785308200225

Marsh, H., Hau, K.-T., Artelt, C., & Baumert, , J. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective bonstructs: Cross- cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360. https://doi.org/10.1207/s15327574ijt0604_1

Meydan, C., & Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları . Detay Yayıncılık.

Morgan , R., & Hunt, S. (1994). The commitment-trust theory of relationship marketing. The Journal of Marketing, 58(3), 20-38. https://doi.org/https://doi.org/10.2307/1252308

Önen, V. (2018). Marka güveni marka sadakati ve marka tercihi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Kırtasiye sektörü uygulamasi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 1031-1044. https://doi.org/ https://doi.org/10.33692/avrasyad.510075

Raubenheimer, J. (2004). An item selection procedure to maximise scale reliability and validity. SA Journal of Industrial Psychology, 30(4), 59-64. https://doi.org/DOI:10.4102/sajip.v30i4.168

Sağlam Arı, G., & Tunçay, A. (2010). Yöneticiye duyulan güven ve tükenmişlik arasındaki ilişkiler: Ankara’daki devlet hastanelerinde çalışan idari personel üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 113-135.

Şahin, E., & Gültekin, C. (2017). Markaya duyulan güven ve etnosentrik eğilimlerin marka sadakatine etkisi: Bir marka örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(4), 993-1012.

Şaylan, O., & Tokgöz, E. (2020). Marka güveni ve marka sadakati ilişkisinde marka özdeşleşmesinin düzenleyici rolü. BMIJ, 8(1), 144-163. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1391

Sharma, S. (1996). Applied Multivariate Techniques. John Wiley.

Shrestha, N. (2021). Factor analysis as a tool for survey analysis. American Journal of Applied Mathematics and Statistics, 9(1), 4-11. https://doi.org/10.12691/ajams-9-1-2

Tabachnick, B., & Fidell, L. (2020). Çok Değişkenli Istatistiklerin Kullanımı. (M. Baloğlu, Dü., B. Bıçak, B. Çetin, C. Erdem, G. Şekercioğlu, K. Atalay Kabasakal, M. Özer, . . . T. Totan, Çev.) Nobel Yayıncılık.

West, R. F., Meserve , R., & Stanovich, K. (2012). Cognitive sophistication does not attenuate the bias blind spot. Journal of Personality and Social Psychology, 103(3), 506-519. https://doi.org/https://doi.org/10.1037/a0028857

Whittaker, T. A., & Schumacker, R. E. (2022). A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling (5 b.). Routledge. https://doi.org/10.4324/ 9781003044017

Worthington, R. L., & Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/https://doi.org/10.1177/0011000006288127

Yang, Q. (2020). The Influence of film and television IP on tourism destination ımage perceived by tourists: Taking the shooting location of “the untamed” Duyun, Guizhou as an example. Proceedings of the ICMEL-2020 (International Conference on Management, Economy and Law). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/aebmr.k.201111.027

Yong , A., & Pearce, S. (2013). A beginner’s guide to factor analysis: Focusing on exploratory factor analysis. Tutorials in Quantitative Methods for Psychology, 9(2), 79-94. https://doi.org/DOI: 10.20982/tqmp.09.2.p079

Yoo, B., & Donthu, N. (2001). Developing and validating a multidimensional consumer-based brand equity scale. Journal of Business Research, 52(1), 1-14. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/S0148-2963(99)00098-3

Zeng, F., Lee, S., & Heung, C. (2019). Consumer attitudes toward downward extensions: an exploration of Giordano’s extension in Hong Kong. Fashion and Textiles, 6(29), 1-24. https://doi.org/https://doi.org/10.1186/s40691-019-0185-1


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.