Salgını Hatırlamak: Veba Üzerine Tarihsel ve Sosyolojik Bir Analiz

Öz

Bulaşıcı hastalıklar, etkisi ve sonuçları bakımından salgına dönüştükleri dönemlerde insanlık tarihi için derin izler bırakmıştır. Bu hastalıklardan biri de şüphesiz veba olmuştur. Bu hastalığının tarih sahnesindeki serüveni eski dönemlere kadar dayanmaktadır. Milattan önce ve sonra olmak üzere veba hastalığından bahsedilmekte olup, dünya coğrafyasında Justinyen vebası, Kara veba ve Bombay vebası olmak üzere üç büyük veba salgını yaşanmıştır. Bu salgınlar insanları yalnızca fiziksel anlamda tahribata uğratmakla kalmamış, sosyolojik ve psikolojik anlamda derin izlerin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bu sebeple, söz konusu çalışmada vebanın tarihsel ve sosyolojik analizi yapılması hedeflenmiştir. Böylece bir taraftan, bahse konu veba salgını hakkında tarihsel süreç ayrıntılarıyla incelenecekken, diğer taraftan bu süreçler üzerinden vebanın demografik, sosyal, kültürel, dini, ekonomik ve toplumsal yaşamda meydana getirdiği değişim ve dönüşümler sosyoloji perspektifiyle sistematik olarak ortaya koyulacaktır. Bu hassasiyetle ulusal ve uluslararası anlamda veba konusunda öne çıkan kitaplar, makaleler, dergiler ve benzeri kaynaklar incelenerek birincil kaynaklar üzerinden literatür taraması yapılmıştır. Bu çalışma, tarihsel süreç yanında sosyoloji perspektifiyle veba salgınının toplumsal görünümünü incelemesi bakımından önem taşımaktadır.