Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik İle İlişkisi: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma

Öz

Günümüzde insan faktörünün örgütsel bağlamdaki rolünün artmasıyla birlikte, çalışan ile örgüt arasındaki uyumun bir
göstergesi olan örgütsel bağlılık kavramının giderek önem kazandığıgörülmektedir. Bununla birlikte, modern çağın ortaya çıkardığı
sürekli değişim ve belirsizlik ortamı, çalışan ile örgüt arasındaki uyumlu ilişkiyi etkileyerek, tükenmişlik kavramının bu süreçteki
rolünün dikkate alınmasınıadeta zorunlu kılmaktadır. Bu doğrultuda çalışanların örgütsel bağlılık duygularıyla tükenmişlik
duygularıarasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılmasıve irdelenmesi gerekmektedir.
Bu çalışmada Allen ve Meyer (1990) tarafından ortaya konan örgütsel bağlılık boyutlarıile Maslach ve Jackson (1981)
tarafından geliştirilen tükenmişlik boyutlarıarasındaki ilişkinin araştırılmasıamaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi 13 ayrı
ilköğretim okulunda görevli ve yaşaralığı22 ile 64 arasında değişen toplam 349 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada örgütsel
bağlılık ve tükenmişlik boyutlarıarasındaki ilişkilerin incelenmesi için anket yöntemi kullanılmışolup, Allen ve Meyer Örgütsel
Bağlılık Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Envanteri ile elde edilen veriler SPSS 15.0 ve LISREL 8.30 istatistik programları
kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonunda elde edilen bulgular, örgütsel bağlılık boyutlarıve tükenmişlik boyutlarıarasında
çeşitli seviyelerde anlamlıilişkilerin olduğunu göstermiştir. Özellikle duygusal bağlılığın, tükenmişlik boyutlarından duygusal
tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarıhissi azalmasını; devam bağlılığının ise, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı
hissi azalmasınıyordadığıbelirlenmiştir. Diğer taraftan, normatif bağlılığın, tükenmişlik boyutlarından sadece duygusal tükenme
boyutu üzerinde yordama becerisine sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Tüm bu bulgular tükenmişlik boyutlarının açıklanmasında
örgütsel bağlılık değişkeninin önemli etkileri olduğunu göstermişve çalışma sonucunda elde edilen tüm bu bulgular ilgili yazında
yapılan çeşitli çalışmalardaki bulgular ışığında tartışılmıştır.