Kaynak Temelli Görüş Ekseninde Örgütsel Yapı Maliyet Liderliği Stratejisi İlişkisi: Türkiye’nin İlk 1000 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda Bir Araştırma

Burak Özdemir, Deniz TAŞCI

Öz


Bu araştırma ile Kaynak Temelli Görüş (KTG) ekseninde örgütsel yapının maliyet liderliği stratejisi üzerindeki etkisini yapısal eşitlik modeli yardımıyla ortaya koymak amaçlanmaktadır. Yönetim ve organizasyon bilimsel disiplinine ait alanyazın incelendiğinde örgütsel yapının stratejiyi ve stratejinin de örgütsel yapıyı takip ettiğine yönelik araştırmaların mevcut olduğu görülmektedir. Disiplinin alt alanlarından biri olan stratejik yönetim alanında KTG, geleneksel örgüt yapısı stratejiyi takip eder görüşüne stratejinin örgütsel yapıyı takip ettiği yönünde yaklaşmaktadır. KTG’nin bu savından hareketle araştırmada yapı-strateji arasındaki etkileşim örgütsel yapının strateji üzerindeki etkisi dikkate alınarak incelenmiştir. Yapı kavramı birçok bilimsel disiplininde kendine yer bulmuş bir kavramdır. Yönetim ve organizasyon bilimsel disiplini içerisindeki örgütsel yapı kavramı da bunlardan biridir. Örgütsel yapı, örgüt içerisindeki iş bölümü, yetki ve karar verme mekanizmaları, hiyerarşik seviyeler, rol ve pozisyonlar, kural ve prosedürler ve uzmanlaşma derecesi gibi birçok unsuru kapsamaktadır. Ancak ilgili alanyazında dikkat çeken üç temel örgütsel yapı alt boyutu: merkezileşme, biçimselleşme ve uzmanlaşma olarak ifade edilmektedir. Kar amacı güden bir örgütün iş birim düzeyinde uyguladığı stratejiler rekabetçi stratejiler olarak tanımlanmaktadır. Bu stratejilerden biri de maliyet liderliği stratejisidir. Maliyet liderliği stratejisi örgütün rakipleri ile rekabet etmek için tüm iş süreçlerinde etkin ve verimli olması anlamını taşımaktadır. Araştırmanın amacı doğrultusunda araştırma örneklemini, İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) belirlediği Türkiye’nin ilk 1000 büyük sanayi firmasından tam sayım yöntemi ile ulaşılan 213 firma oluşturmaktadır. Araştırmada örgütsel yapının ölçümünde Örgütsel Yapı Ölçeği (ÖY-Ö) ve maliyet liderliği stratejisinin ölçümünde Maliyet Liderliği Stratejisi Ölçeği (MLS-Ö) kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik analizleri keşfedici faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve Cronbach Alfa değerleri incelenerek gerçekleştirilmiştir. Ölçüm modellerinin ardından oluşturulan yapısal model iyi düzeyde uyum iyiliği değerlerine sahiptir (X2/df = 1.403; RMSEA = .044; GFI = .922; CFI = .952; NFI = .854; TLI = .942; IFI =.953). Elde edilen bulgular örgütsel yapının merkezileşme boyutunun maliyet liderliği stratejisi üzerinde pozitif yönde yordayıcı olduğunu ortaya koymaktadır.


Anahtar Kelimeler


Örgütsel Yapı, Maliyet Liderliği Stratejisi, Yapısal Eşitlik Modeli

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Amburgey, T. L. ve Dacin, T. (1994) “As The Left Follow The Right? The Dynamics of Strategic and Structural Change”, Academy of Management Journal, 37(6): 1427-1452.

Andersen, J. A. ve Jonsson, P. (2006). “Does Organization Structure Matter? On The Relationship Between The Structure, Functioning and Effectiveness”, International Journal of Innovation and Technology Management, 3(3),: 237-263.

Aquinas, P. G. (2008). Organization Structure & Design: Applications and Challenges. New Delphi: Excel Books.

Argryes, N. S. ve Silverman, B. S. (2004). “R&D, Organizatıon Structure, and The Development of Corporate Technologıcal Knowledge", Strategic Management Journal, 25(8-9): 929-958.

Barca, M. (2005). “Stratejik Yönetim Düşüncesinin Evrimi: Bilimsel Bir Disiplinin Oluşum Hikayesi”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(1): 7-38.

Barca, M. ve Esen, S. (2012) “Rekabet Avantajı Sağlama ve Sürdürmede Stratejik Yaklaşımlar”, New World Sciences Academy, 7(2): 89-107.

Bhattacharyya, D. K. (2009). Organizational Systems, Design, Structure and Management. Mumbai : Himalaya Publishing House.

Blackburn, R. S. (1982). “Dimensions of Structure: Are View and Reappraisal”, Academy of Management Review, 7(1): 59-66.

Chandler, A. (1998). “Corporate Strategy and Structure. Some Current Considerations”, Society, 28(3): 35-38.

Chatzoglou, P.D., Diamantidis, A. D., Vraimaki, E., Vranakis, S.K. ve Kourtidis, D. A. (2011). “Aligning IT, Strategic Orientation and Organizational Structure”, Business Process Management Journal, 17(4): 663-687.

Child, J. (1972). “Organization Structure and Strategies of Control: A Replication of the Aston Study”, Administrative Science Quarterly, 17(2): 163-177.

Christensen, L. N., Ehlers, L., Larsen, F. B. ve Jensen, M. B. (2013). “Validation of the 12 Item Short Form Health Survey in a Sample from Region Central Jutland”, Social Indicators Research, 114(2): 513-21.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences Hillsdale. NJ: Erlbaum.

Csaszar, F. A. (2012). “Organizational Structure as a Determinant of Performance: Evidence from Mutual Funds”, Strategic Management Journal, 33(6), 611-632.

Dalton, D. R., Todor, W. D., Spendolini, M. J., Fielding, G. J. ve Porter, I. W. (1980). “Organization Structure and Performance: A Critical Review”, Academy of Management Review, 5(1): 49-64.

Farjoun, M. (2012). “Towards an Organic Perspective on Strategy”, Strategic Management Journal, 23(7): 561-594.

Fry, L. W. ve Slocum, J. W. (1984). “Technology, Sytructure and Workgroup Effectiveness: A Test of a Contingency Model”, Academy of Management Journal, 27(2): 221-246.

Fortuin, F. (2007). Strategic Allignment of Innovation to Business. Wageningen: Wageningen Academic Publishers.

Foster, S. (2013). HR Ready: Creating Competitive Advantage Through Human Resource Management. Hertfordshire: Felden Business Books.

Gao, S., Chen, J. ve Fang, D. (2009). “The Influence of IT Capability on Dimensions of Organization Structure”, Proceedings of the Second International Conference on Future Information Technology and Management Engineering, Sanya, China, 269-273.

Galan J. I. ve Sanchez-Bueno, M. J. (2009). “Research Notes and Commentaries: The Continuing Validity Of The Strategy-Structure Nexus: New Findings, 1993–2003”, Strategic Management Journal, 30(11): 1234-1243.

Geiger, S. W. (1998). “Does The Left Foot Follow The Right When Goıng Uphill And Downhill? An Extension of Strategy and Structural Dynamics”. Unpublished Doctorate Dissertation, The Florida State University.

Ghorbani, M., Noghabi, J. T. ve Nikoukar, M. (2011). “Relationship Between Organizational Structure Dimensions and Knowledge Management (KM) in Educational Organization”, World Applied Sciences Journal, 12(11): 2032-2040.

Glisson, C. A. (1978). “Dependence of Technological Routinization on Structural Variables in Human Service Organizations”, Administrative Science Quarterly, 23(3): 383-395.

Govindarajan, V. (1986). “Decentralization, Strategy, and Effectiveness of Strategic Business Units in Multibusiness Organizations”, Academy of Management Review, 11(4): 844-856.

Gökkuş, İ., Kuru, E. ve Şimşek, A. S. (2016). “Kütüphaneye Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”, International Journal of Social Science, 42, 465-479.

Habib, M. M. ve Victor, B. (1991). “Strategy, Structure and Performance of U.S. Manufacturing and Service MNC's: A Comperative Analysis”, Strategic Management Journal, 12(8): 589-606.

Hage, J. ve Aiken, M. (1969). “Routine Technology, Social Structure and Organizational Goals”, Administrative Science Quarterly, 14(3): 366–376.

Hall, R., Johnson, N. J. ve Haas, J. E. (1967). “Organizational Size, Complexity, and Formalization”, American Sociological Review, 32(6): 903-912.

Hall, D. J. ve Saias, M. (1980). “Strategy Follows Structure!”, Strategic Management Journal, 1(2): 149-163.

Hambeton, Ronald (1996). Guidelines for Adapting Educational and Psychological Tests, [Online] Available at: , [Erişim tarihi: 01.02.2019].

Hambleton, R. (2005). “Issues, Designs, and Technical Guidelines for Adapting Tests into Multiple Languages and Cultures”, Adapting Educational and Psychological Tests for Cross-Cultural Assessment, (Ed. Ronald Hambleton, Peter Francis Merenda & Charles Donald Spielberger), NJ: Lawrence Erlbaum: 3-38.

Hernaus, T., Aleksic, A. ve Klindzic, M. (2013). “Organizing for Competitiveness-Structural and Process Characteristics of Organizational Design”, Contemporary Economics, 7(4): 41-56.

Hinings, C. R., Thibault, L., Slack, T. ve Kikulis, L. M. (1996). “Values and Organizational Structure”, Human Relations, 49(7): 885-915.

Hitt, M.,; Ireland, D. ve Hoskisson, R. (2009). Strategic Management Concepts and Cases. Mason: Cengage Learning.

Hofstede Insights, (2019). Country Comparision: What about Turkey? [Online] Available at: , [Erişim tarihi: 01.08.2018].

Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008). “Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit”, Electronic Journal of Business Research, 6(1): 53-60.

Jangkwun, S. (1986). “A Comparative Study of Organization Structure and Performance In Industrial Manufacturing: Korea, Japan, and The United States”. Unpublished Doctorate Dissertation, The State University of New Jersey.

Jansen, J. J. P., Van Den Bosch, F. A. J. ve Volberda, H. W. (2006). “Exploratory Innovation, Exploitative Innovation, and Performance: Effects of Organizational Antecedents and Environmental Moderators”, Management Science, 52(11): 1661-1674.

Janssen, S. (2009). British and German Banking Strategies. New York: Palgrave Macmillan.

Kavale, S. (2012). “The Connection Between Strategy And Structure”, International Journal Of Business and Commerce, 1(6): 60-70.

Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.

Koç, C. (2013). “Help Seeking in the Learning Process Scale (HSLPS): Validity and Reliability Study”, Elementary Education Online, 12(3), 784-796.

Lin, X. ve Germain, R. (2003). "Organizational Structure, Context, Customer Orientation, and Performance: Lessons From Chinese State-Owned Enterprises", Strategic Management Journal, 24(11): 1131-1151.

Luo, Y. ve Zhao, H. (2004), “Corporate Link and Competitive Strategy in Multinational Enterprises: A Perspective From Subsidiaries Seeking Host Market Penetration”, Journal of International Management, 10(1): 77-105.

Miller, D. (1986). “Configurations of Strategy and Structure: Towards a Synthesis”, Strategic Management Journal, 7(3): 233-249.

Mintzberg, H. (1979). “Patterns in Strategy Formation”, International Studies of Management & Organization, 9(3): 67-86.

Mintzberg, H. (1990). “The Design School: Reconsidering The Basic Premises of Strategic Management”, Strategic Management Journal, 11(3): 171-195.

Montazeri, A., Vahdaninia, M., Mousavi, S. J. ve Omidvari, S. (2009). “The Iranian version of 12-item Short Form health Survey (SF-12): Factor Structure, Internal Consistenc and Construct Validity”, BMC Public Health, 9(1): 341-351.

Nakip, M. (2013). Pazarlamada Araştırma Teknikleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Olson, E. M., Slater, S. F., Tomas, G. ve Hult, M. (2005). “The Performance Implications of Fit among Business Strategy, Marketing Organization Structure, and Strategic Behavior”,

Journal of Marketing, 69(3): 49-65.

Parnell, J. A. (2011). “Strategic Capabilities, Competitive Strategy, and Performance among Retailers in Argentina, Peru and the United States”, Management Decision, 49(1): 130-155.

Payne, R. L. ve Mansfield, R. (1973). “Relationships of Perceptions of Organizational Climate to Organizational Structure, Context, and Hierarchical Position”, Administrative Science Quarterly, 18(4): 515-526.

Pennings, J. (1973). “Measures of Organizational Structure: A Methodological Note”, American Journal of Sociology, 79(3): 686-704.

Peters, T. J. (1984).“Strategy Follows Structure: Developing Distinctive Skills”, California Management Review, 26(3): 111-125.

Pertusa-Ortega, E. M., Molina-Azorin, C. F. ve Claver-Cortes, E. (2010). “Competitive Strategy, Structure and Firm Performance: A Comparison of The Resource-Based View and The Contingency Approach”, Management Decision, 48(8): 1282-1303.

Pugh, D. S. Hickson, D. J. Hinings C. R. ve Turner, C. (1968). “Dimensions of Organization Structure”, Administrative Science Quarterly, 13(1), 65-105.

Pugh, D. S., Hickson, D. J., Hinings, C. R. ve Turner, C. (1969). “The Context of Organization Structures”, Administrative Science Quarterly, 14(1): 91-114.

Rajapakshe, W. (2002). “Strategy and Structure Re-examined”, Journal of Management Science, 1(1-2): 142-167.

Reimann, B.C.(1973). “On the Dimensions of Bureaucratic Structure: An Empirical Reappraisal”, Administrative Science Quarterly, 18(4): 462-476.

Russo, M. V. (1991). “The Multidivisional Structure as an Enabling Device: A Longitudinal Study of Discretionary Cash as a Strategic Resource”, Academy of Management Journal, 34(3): 718-733.

Schaffer, J. D. (1986). “Competitive Stratetgy, Organization Structure and Performance in The Lodging Industry: An Emprical Assessment of Miles and Snow’s (1978) Perspectives of Organizations”. Unpublished Doctorate Dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University.

Schermelleh-Engel K., Moosbrugger H. ve Muller, H. (2003). “Evaluating The Fit of Structural Equation Models: Tests Of Significance and Descriptive Goodness-of-fit Measures”, MPR-Online, 8(2): 23-74.

Simon D., Kriston L., Loh A., Spies C., Scheibler F., Wills C. ve Harter M. (2010). “Confirmatory Factor Analysis and Recommendations For İmprovement Of The Autonomy-Preference-Index (API)”, Health Expectations, 13(3): 234-243.

Smirat, I. M. H., Abdullah, O. Y. ve Shariff, M. N. M. (2014). “Strategy, Structure, and Family Firm Performance: The Relationships of The Resource-Based View and The Contingency Approach”, Australian Journal of Business And Management Research, 4(3): 1-8.

Tabachnik, B. G. ve Fidell, S. F. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı. (Çev. Mustafa Baloğlu), Ankara: Nobel Akademik.

Tran, Q. ve Tian, Y. (2013). “Organizational Structure: Influencing Factors and Impact on a Firm”, American Journal of Industrial and Business Management, 3(2): 229-236.

Van de Ven, A. H. (1976). “A Framework for Organization Assessment”, The Academy of Management Review, 1(1): 64-78.

Zahra, S. A. ve Covin, J. G. (1993), “Business Strategy, Technology Policy and Firm Performance”, Strategic Management Journal, 14(6): 451-478.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.