Türkiye’deki Havalimanlarının Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri İle Finansal Etkinliklerinin Analizi
Öz
Bu çalışmada Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri kullanılarak Türkiye’deki Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne (DHMİ) bağlı 42 havalimanının 2014-2018 yılları arasındaki etkinlikleri incelenmiştir. 2018 yılı itibariyle Türkiye’de sivil hava ulaşımına açık 56 havalimanı bulunmaktadır. Ancak Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri yöntemlerinin yapısı gereği, analizlerin sağlıklı sonuç verebilmesi için analiz süresince, yıllar itibariyle kesintisiz veriye sahip havalimanları seçilmiştir. Dolayısıyla çalışmaya Türkiye’de Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne ait, kesintisiz veriye sahip 42 Havalimanı dahil edilmiştir. Çalışmada ilk aşama olarak Veri Zarflama Analizi vasıtası ile 2014 yılından başlayarak 2018 yılı da dahil 5 yıllık bir periyotta yıllar itibariyle havalimanlarının etkinlik değerleri tespit edilmiştir. Etkin olan ve etkinlik değeri yakalayamayan havalimanları belirlenmiştir. Son yıl etkinlik değerlerine göre etkin olmayan havalimanlarının etkin olabilmeleri için referans alabileceği havalimanları belirlenmiş ve referans yoğunluk değerleri tespit edilerek sonuçlar tablo haline getirilmiştir. Ardından ikinci aşama olarak, Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri yardımı ile Havalimanlarının analiz süresi boyunca yıllar itibari ile toplam faktör verimliliği değerlerinde gösterdikleri gelişmeler ortaya konulmuştur. Veri zarflama analizi, girdi odaklı ve ölçeğe göre sabit getiri varsayımı altında düzenlenmiştir. Analizde çalışan sayısı, işletme gideri, terminal alanı (m2), pist sayısı ve apron sayısı olmak üzere beş adet girdi değeri belirlenmiştir. Çıktı değerleri olarak ise, yolcu trafiği, işletme geliri, uçak trafiği ve yük trafiği olarak dört adet değer analize dahil edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular değerlendirilerek, Türkiye'de havalimanlarının performanslarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Akhavein, J. D., Berger, A. N., and Humphrey, D. B. (1997). “The Effect of Megamergers on Efficiency and Prices: Evidence from A Bank Profit Function, Review of Industrial Organization, 12, pp. 95-139.
Arslan, B. G. ve Ergec, E. H. (2010). “The Efficiency of Participation and Conventional Banks inTurkey: Using Data Envelopment Analysis”, International Research Journal of Finance and Economics, 57, pp. 156-168.
Atan, M.ve Çatalbaş, G. K. (2005). “Bankacılıkta Etkinlik ve Sermaye Yapısının Bankaların Etkinliğine Etkisi”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 20, 237, pp. 49-62.
Aydoğan, K. ve Çapoğlu, G. (1989). Bankacılık Sistemlerinde Etkinlik ve Verimlilik: Uluslar Arası Bir Karşılaştırma, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Yayın No: 397, Ankara.
Aydoğan, K. (1992). “Finansal Liberalizasyon ve Türk Bankacılık Sektörü”, Yeni Forum, pp. 23-29.
Berger, A. N., and Mester, L. J. (1997). “Inside The Black Box: What Explains Differences in The Efficiencies of Financial Institutions?”, Journal of Banking & Finance, Vol: 21, pp. 895-947.
Berger, A. N., Demsetz, R. S., and Strahan, P. E. (1999). “The Consolidation of The Financial Services İndustry: Causes, Consequences, and Implications for The Future”,Journal of Banking & Finance, Vol: 23, No: 2, pp. 135-194.
Berger, A., N., Hasan, I.and Zhou, M. (2009). “Bank Ownership and Eefficiency in China: What Will Happen in The World’s Largest Nation?, Journal of Banking & Finance, Vol: 33, pp. 113-130.
Berger, A. N. and Humphrey, D. B. (1997). “Efficiency of Financial Institutions: International Survey and Directions for Future Research”, European Journal of Operational Research,Vol: 98, pp.175-212.
Bumin, M. ve Cengiz, A. (2009). “Banka Birleşme ve Devralmalarının Etkinlik Üzerine Etkisi: Pamukbank’ın Halkbank’a Devredilmesi”, İktisat İşletme ve Finans, Cilt 24, Sayı 279, Haziran, pp. 68-96.
Büker, S., Aşıkoğlu, R. ve Sevil, G. (2009). Finansal Yönetim, Sözkesen Matbaacılık, 5. Baskı, Ankara.
Cihangir, M. (2004). Türkiye’de Banka Birleşmeleri ve Birleşen Bankaların Verimlilik ve Etkinliğinin Ölçülmesi Üzerine Karşılaştırmalı-Uygulamalı Bir İnceleme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Cingi, S. ve Tarım, A. (2000).“Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü- DEA Malmquist TFP Endeksi Uygulaması”, TBB Araştırma Tebliğleri Serisi, 01.
Çolak, Ö. F. ve Altan, Ş. (2002).“Toplam Etkinlik Ölçümü: Türkiye’deki Özel ve Kamu Bankaları İçin Bir Uygulama”, İktisat İşletme ve Finans, Cilt: 17, Sayı: 196, pp. 45-55.
Dağ, S., Türkiye’de Katılım ve Mevduat Bankalarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Karşılaştırılması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, 2011.
Dağlı, H. (1995). “An Analysis of Ownership Structure and Performance Relationship in the Turkish Commercial Banking System”, Ninth World Productivity Congess Proceedings, Vol:1, pp. 620-631.
Das, A. and Ghosh, S. (2009). “Financial Deregulation And Profit Efficiency: A Nonparametric Analysis of Indian Banks”, Journal of Economics and Business, Vol: 61, pp. 509–528.
Denizer, C. A., Dinç, M. and Tarımcılar, M. (2000). “The Impact of Financial Liberalization on the Efficiency of the Turkish Banking System: A Two-Stage DEA Application”, Turkish Banks Association Research Proceedings Series, Turkey, No. 2000–2.
DeYoung, R., and Hasan, I. (1998). “The Performance of De Novo Commercial Banks: A Profit Efficiency Approach”,Journal of Banking & Finance, Vol: 22, pp. 565-587.
Ergin A. ve Aypek N. (1997). “Ticari Bankalarda Etkinlik ve Verimlilik”, 3. Verimlilik Kongresi Bildiri Kitabı, pp. 314-330.
Ertuğrul, A. ve Zaim, O. (1996). Türk Bankacılığında Etkinlik: Tarihsel Gelişim Kantitatif Analiz, Bilkamat İşletme ve Finans Yayınları, Ankara.
Fethi, M. D.and Pasiouras, F. (2010). “Assessing Bank Efficiency and Performance with Operational Research and Artificial Intelligence Techniques: A Survey”, European Journal of Operational Research, Vol: 204, pp. 189–198.
Işık, İ. (2000). “Financial Deregulation and Total Factor Productivity Change: An Empirical Study of Turkish Commercial Banks, 1981-1990”, Financial Management Association 2000 Annual Meeting, Seatle.
İnan, E. A. (2000). “Banka Etkinliğinin Ölçülmesi ve Düşük Enflasyon Sürecinde Bankacılıkta Etkinlik”, Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi, Sayı:34, pp.82-96.
Kwan, S. H., and Wilcox, J.A. (1999). “Hidden Cost Reductions İn Bank Mergers: Accounting For More Productive Banks”, Federal Reserve Bank of San Francisco Working Paper, 99-10.
Rezitis, A., N., (2008). “Efficiency and Productivity Effects of Bank Mergers: Evidence From the Greek Banking Industry”, Economic Modelling, Vol: 25, pp. 236–254.
Seyrek, İ. H. ve Ata, H. A. (2010). “Veri Zarflama Analizi ve Veri Madenciliği İle Mevduat Bankalarında Etkinlik Ölçümü”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, Cilt: 4, Sayı: 2, pp. 67-84.
Sturm, J.-E.and Williams, B. (2008). “Characteristics determining the efficiency of foreign banks in Australia”, Journal of Banking & Finance, Vol: 32, pp. 2346–2360.
Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKKBB), “Türk Finans Sisteminde Katılım Bankaları”, 22 Şubat 2013, www.tkbb.org.tr.
Uzgören, E. ve Şahin, G. (2011). “Türk Bankacılık Sektöründeki Mevduat Bankalarının Yeniden Yapılandırma Uygulamaları Sonrası Finansal Etkinlik ve Verimlilik Değişimleri – Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi Uygulaması”, Tisk Akademi, Cilt: 6, Sayı: 12, pp. 185-216.
Weill, L. (2003). “Banking Efficiency in Transition Economies: The Role of Foreign Ownership”, The European Bank for Reconstruction and Development, Vol: 11, No. 3, pp.579.
Yeşilyurt, C. ve Alan, M., A. (2003). “Fen Liselerinin 2002 Yılı Göreceli Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemi İle Ölçülmesi.”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, pp. 91-104.
Yiğidim, A. (2001). “Türkiye Ekonomisinde İstikrar Arayışları ve Yapısal Uyum Programı Sürecinde Büyüme için Stratejik Planın Önemi”, Türk Sosyal Bilimler Derneği Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, 21-23 Kasım.
Yolalan, R. (1996). “Türk Bankacılık Sektörü İçin Göreli Mali Performans Ölçümü”, Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi, Sayı: 19, pp. 35-40.
Zaim, O. (1993). “Mali Liberalizasyon ve Bankacılık Sektöründe Etkinlik”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 88, pp. 44-51.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.