İŞ ÖRĞÜTLERİNDE ÇATIŞMALARIN OLUŞUM KAYNAKLARI VE TÜRLERİ: BÜYÜK ÖLÇEKLİ SANAYİ İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA

Öz

Çatışma olgusunun örgütsel yaşamın bir gerçeği olduğunun kabul edilmesiyle birlikte, örgütler çatışmayı ortadan kaldırmanın yerine, çatışma ile yaşamaya ve çatışma kavramı üzerine yoğunlaşmaya başlamışlardır. Bu nedenle birçok gelişmiş ülke, örgüt çalışanları için belirli aralıklarla çatışma yönetimi becerilerini geliştirme çalışmaları yapmaktadır. Bu ülkeler özel olarak çatışma yönetiminde çalışan birçok profesyonel örgüt bulundurmaktadır. Bununla birlikte, örgütler bazen kendileri çatışma oluşumunu teşvik edebilmektedir. Çünkü çatışmaların yaşanmadığı örgütler, gelişmeyi sağlayacak iç dinamiklerinin önemli bir bölümünden yoksun kalmaları nedeniyle zamanla, durağan ve heyecansız bir yapıya dönüşebilmektedirler.

Örgütlerde çatışmanın sonuçlarının olumlu veya olumsuz olması çatışmaların nasıl yönetildiğine bağlıdır. Örgüt yönetiminin görevi, çatışmayı amaçlarını gerçekleştirecek bir biçimde yönetmektir. Bu bağlamda, etkin bir çatışma yönetiminin amacı, çatışmaların olumsuz etkilerini en aza indirecek, olumlu etkilerini ise en üst düzeye ulaştıracak örgüt ortamı yaratmaktır. Örgütlerin bu ortamı oluşturma sürecinde kullandıkları en önemli araçlardan biri de iletişim olgusudur. Kullanımına bağlı olarak kimi zaman yapıcı, kimi zaman da yıkıcı bir araç olabilen iletişim sürecini anlayan ve uygulayan örgütler, gerek bireysel, gerekse grup içindeki inanç, tutum ve davranışları, örgütün amaçları ile uyumlaştırarak istediklerini elde edebilme yeteneğini kazanabilirler. Örgütlerin, hem iletişim sistemlerini hem de çalışanların iletişim, bilgi ve becerilerini geliştirmeleri bir zorunluluk olmaktadır. Bireysel ve örgütsel amaçları için gerekli bilgiye ulaşmayan örgütlerin, günümüz koşullarında başarılı olmaları olanaklı değildir.

Birçok disipline konu olan çatışma kavramı, bu çalışmada, iş örgütleri düzeyinde incelenmiştir. Bu bağlamda, örgütlerde bireyler, gruplar veya birimler arasında çatışmaların temel kaynaklarını belirlemek ve çatışmaların hangi türlerden oluştuğu, çalışmanın temel amacını oluşturmuştur. Çalışmanın hazırlanması sürecinde öncelikle literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda, bilimsel kitaplar, uluslararası ve ulusal süreli yayınlar, kamusal ve özel araştırma projeleri ve raporları ve internet dokümanları değerlendirilmiştir. Kuramsal çalışmanın yanı sıra saha araştırması için örneklem olarak seçilen Adana ve Gaziantep illerinde bulunan ve imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde anket yöntemi uygulanmıştır.