SARAYÖNÜ PİR HÜSEYİN BEY CAMİİ MİHRABI
Öz
ÖZ
İslâm mimarisinde mihrap, namaz kılmak için kıble yönünü göstermesinin yanı sıra plan şemaları, cephe düzenleri ve tezyinatlarıyla da yapıldıkları dönemin özelliklerini yansıtan önemli bir mimari unsurdur. İlk uygulamalarından günümüze kadar çeşitli malzeme ve tekniklerde inşa edilmiş mihraplar, değişik coğrafyalarda devirlerine göre farklılıklar arz etmekte, zamanının sanat ve estetik beğenisini de ortaya koymaktadır.
Sarayönü Pir Hüseyin Bey Camii, Turgutoğulları Beyliği’nin yaptırmış olduğu bir eserdir. Yapı 19. Yüzyılda önemli ölçüde değişikliğe uğramış, yapının ilk döneminden yalnız mihrabı özgün olarak kalmıştır. Çini malzemenin de kullanıldığı alçı mihrap çeşitli geometrik ve rûmî kompozisyonları, yazı kuşaklarıyla ve mukarnasla bezenmiştir. Mihrabın en ilginç kısmı ise ışık-gölge tesiri uyandıran, yüksek kabartmalı ve plastik ifadeli tepelik kısmıdır. Öncülerini Büyük Selçuklu eserlerinde gördüğümüz, İlhanlılar döneminde de devam eden bu tezyinat yaklaşımı Anadolu’da nadir görülen bir teknik ve süsleme anlayışı olarak dikkat çekmektedir.
Bu bildirimizde Sarayönü Pir Hüseyin Bey Camii’nin alçı mihrabı ayrıntılı olarak incelenerek benzer örneklerle değerlendirmesi yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Kaynakça
Aslanapa, O. (1965). Anadolu’da Türk Çini ve Keramik Sanatı, İstanbul.
Bakırer, Ö. (1976). Onüçüncü ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrapları, Ankara.
Bilici, K. (1985). Karamanoğlu Beyliğinin Mimari Tezyinatı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Ankara.
Diez, E., Aslanapa, O., Koman, M. M. (1950). Onüçüncü ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrapları, Ankara.
Duran, R. (1988). “Konya Sarayönü’nde Üç ahşap Camii”, Vakıflar Dergisi, Sayı:20, Ankara, s.47-62.
Dülgerler O. N. (). Karamanoğulları Dönemi Mimarisi. Ankara.
Eskici, B. (2001). “Alçı Mihraplarda Yapım Yöntemleri ve Süsleme Teknikleri Üzerine Gözlemler”, V. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı ve Araştırmaları Sempozyumu, (Ankara, 19-20 Nisan 2001), Ankara, s.235-252.
Karaçağ, A. (2006). “Alçı Sanatı”, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, (Editörler: A. Uzay Peker- Z. Kenan Bilici), C.2, Ankara, s.493-505.
Karaçağ, A. (2002). Beylikler Devri Mimarisinde Alçı Süslemeler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Konya.
Kuban, D. (1999). Divriği Mucizesi Selçuklular Çağında İslam Bezeme Sanatı Üzerine Bir Deneme. İstanbul.
Meınecke, M. (1976). Fayencedekorationen.Seldschukischer Sakralbauten in Kleinasien, Teil:I-II, Tubingen.
Oral, Z. (1951). “Turgut Oğulları, Eserleri-Vakfiyeleri”, Vakıflar Dergisi, Sayı:3, Ankara, s.2-34.
Otto-Dorn, K. (1956). “Der Mihrab der Arslanhane Moschee in Ankara”, Anatolia, Sayı:1, Ankara, s.71-75.
Ögel, S. (1987). Anadolu Selçuklularının Taş Tezyinatı. Ankara.
Öney, G. (1973). “İran’da Erken İslâm Devri Alçı İşçiliğinin Anadolu Selçuk Sanatında Akisleri”, Belleten, C.XXXVII, Sayı:147, Ankara, s.257-266.
Öney, G. (1988). Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları, Ankara.
Öney, G. (1988). Türk Çini Sanatı, Ankara.
Öney, G. (1990). Ankara Aslanhane Camii, Ankara.
Yetkin, Ş. (1965). “Türk Çini Sanatında Bazı Önemli Örnekler ve Teknikleri”, Sanat Tarihi Yıllığı, Sayı:1, İstanbul, s.36-48.
Yetkin, Ş. (1968). “Anadolu Selçuklularının Mimari Süslemesinde Büyük Selçuklulardan Gelen Etkiler”, Sanat Tarihi Yıllığı, Sayı:2, İstanbul, s.36-48.
Yetkin, Ş. (1980). “Konya’da Yeni Bulunmuş Stuko Süslemeler ve Anadolu Türk Mimarisindeki Devamı”, Sanat Tarihi Yıllığı, Sayı:IX-X, İstanbul, s.353-357.
Yetkin, Ş. (1986). Anadolu’da Türk Çini Sanatının Gelişmesi. İstanbul.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.