MOBBİNGİN ETİK İKLİM VE ÇALIŞANLARIN İŞTEN AYRILMA NİYETİ ÜZERİNE ETKİLERİ
Öz
Bu çalışma banka çalışanlarının etik iklim değerlendirmeleri ve işten ayrılma niyetlerinin uygulanan mobbing davranışlarına göre değişip değişmediğini ortaya koymak amacını taşımaktadır. Bu amaçla üç hipotez oluşturulmuştur. Konya ili merkezde faaliyet gösteren ve en çok şubesi olan iki özel banka çalışanları araştırma kapsamına alınmıştır. Bu bankalardan birincisinin Konya ili merkez ilçelerinde 19 şubesi, diğerinin ise 17 şubesi yer almaktadır. Bu şubelerde toplam büro çalışan sayısı 272’dir. Tüm çalışanlara anket dağıtılmıştır. Ancak geri dönen anket sayısı 194'tür. Anket geri dönüş oranı % 68’dir.
Katılımcıların demografik özellikleri betimleyici istatistikler ile belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan ölçeklerin güvenilirliklerini test etmek için madde-bütün korelasyonlarına bakılmış ve Cronbach's Alpha katsayıları hesaplanmış ve açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla korelasyon analizinden ve doğrulayıcı faktör analizi, son olarak oluşturulan modelin doğruluğunun testi için YEM’nde LISREL 8.70 programından faydalanılmıştır. Korelasyon analizi sonuçları incelendiğinde, mobbingin her bir alt boyutunun birbirleri ile pozitif yönlü ilişki içinde olduğu görülmektedir. Mobbing alt boyutları ile etik iklim arasındaki ilişkiye bakıldığında negatif yönlü ve düşük bir ilişki bulunmaktadır. Mobbing alt boyutları ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide ise pozitif yönlü bir ilişki söz konusudur. Etik iklim ile işten ayrılma niyeti arasında da negatif yönlü bir ilişki vardır. Doğrulayıcı faktör analizi yapılan ve uyum iyiliği değerleri istenilen sınırlar içinde olan ölçme modeline göre hipotezler kabul edilmiştir. Yani etik iklim algısı ile işten ayrılma niyeti arasında negatif; mobbing ile işten ayrılma niyeti arasında pozitif; mobbing ile etik iklim algısı arasında negatif bir ilişki olduğu görülmektedir
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Akar, Y.N. Anafarta, N. ve Sarvan, N F. (2011) “Causes, Dimensions and Organizational Consequences of Mobbing: An Empirical Study”, Ege Academic Review, 11(1), pp. 179-191.
Biçer M. (2005). “Satış Elemanlarının İş Tatmini, Örgüt Bağlılığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Etik İklim İle İlişkisi: Sigorta ve İlaç Sektörlerinde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Büte M. (2011). “Etik İklim, Örgütsel Güven Ve Bireysel Performans Arasındaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, s. 171-192.
Büyüköztürk Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Pegem Akademi, 15. Baskı, Ankara.
Cullen J.B.,Parboteeah, K.P. ve Victor, B. (2003). “TheEffects of EthicalClimates on OrganizationalCommitment: A Two-Study Analysis”, Journal of Business Ethics, No: 46, pp.127-141.
Çalışkan O. ve Tepeci M. (2008). “Otel İşletmelerinde Ortaya Çıkan Yıldırma Davranışlarının İş Tatmini ve İşte Kalma Niyetlerine Etkileri”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 19, Sayı:2, Güz, s.135-148.
Çavuş F. ve Develi, A. (2015). “Etik İklim ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı”, 14. Ulusal İşletmecilik Kongresi, Aksaray, https://www.researchgate.net/publication, Erişim Tarihi: 27.01.2016.
Çevirgen A. ve Üngüren E. (2009). “Konaklama İşletmelerinde Etik İklim ve İş Tatmini İlişkisi”, 10. Ulusal Turizm Kongresi, 21-24 Ekim 2009, Mersin, s.273-283.
Çetin A., Güleç R. ve Kayasandık A. E. (2015). “Etik İklim Algısının Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: TükenmişliğinAracı Değişken Rolü”, Electronic Journal of VocationalColleges-October/Ekim 2015, s.18-31.
Demirtaş Ö. (2014). “İşyerlerinde Olumsuz Durumları İfşa Etmenin Etik İklim Üzerindeki Etkisi: Yıldırma Algısının Moderatör Rolü”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt/Vol:43, Sayı/No:1, s. 136-156.
Deshpande, S. P. (1996). “EthicalClimateandThe Link BetweenSuccessandEthicalBehavior: An EmpiricalInvestigation of A Non- Profit Organization”, Journal of Business Ethics,Vol: 15, pp.315- 320.
Djurkovic, N. McCormack, D. ve Casimir, G. (2008) “Workplacebullyingandintentiontoleave: themoderatingeffect of perceivedorganisationalsupport”.Human Resource Management Journal, 18(4), pp. 405-422.
Einarsen S. and Skogstad A. (1996). “Bullying: EpidomiologicalFindings in PublicAndPrivateOrganization”, EuropenJournal of Word andOrganizatioanlPsychology, Vol:5, No:2, pp.185-201.
Elçi M. ve Karabay Erdilek M. (2016). “İşletmelerde Yıldırmaya Maruz Kalma Algısının Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Ve Örgütsel Sessizlik Davranışlarına Etkisi: Hizmet Sektörü Üzerine Bir Araştırma”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt:14 Sayı:1, s. 125-149.
Engin G., Oğuzhan A., Ünsar A. S. (2015). “Duygusal Tacizin İşten Ayrılma ve Örgütsel Bağlılığa Olan Etkisi: Konu İle İlgili Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi, Sayı: 4.
Ertureten, A. Cemalcilar, Z. ve Aycan, Z. (2013). “The Relationship of Downward Mobbing with Leadership Style and Organizational Attitudes”, Journal of Business Ethics, 116, pp. 205–216.
Fournier, C.,Tanner, J.F., Chonko, L. ve Manolis C. (2010). “Themoderating role of ethicalclimate on salespersonpropensitytoleave”. Journal of PersonalSelling&Sales Management, 30 (1), pp. 7-22.
Gül H. ve Özcan N. “Mobbing ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkiler: Karaman İl Özel İdaresinde Görgül Bir Çalışma”, http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/Imagesimages/files/7_uni_0.pdf.
Günel, D. , Civelek, M. E. ve Karabulut, T. (2015). “İşletmelerde Etik Liderliğin Etik İklim Üzerine Etkisi: Deneysel Bir Araştırma”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (28), 251-265.
Gürbüz S. ve Bekmezci M. (2012). “İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Bilgi İşçilerinin İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Duygusal Bağlılığın Aracılık ve Düzenleyicilik Rolü”,İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi,Cilt/Vol:41, Sayı/No:2, 2012, s. 189-213.
Hart S. E. (2005). Hospitalethicalclimatesandregisterednurses’ turnoverintentions. Journal of NursingScholarship, 37(2), pp. 173-177.
Jaramillo F.,Mulki, J. P. ve Solomon, P. (2006). “The Role of ethicalclimate on salesperson’s role stress, jobattitudes, turnoverintention, andjobperformance”. Journal of Personel Selling&SalesManagement, 26 (3), pp. 271- 282.
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, (2011), İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, Yayın no: 6, Nisan, Ankara.
Kanten P. (2014). “İşyeri Nezaketsizliğinin Sosyal Kaytarma Davranışı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerinde ki Etkisinde Duygusal Tükenmenin Aracılık Rolü”, Aksaray Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Ocak, Cilt: 6, Sayı:1, s.11-26.
Karataş A. (2013). Otel İşletmelerinde Kronizmin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri,(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Leymann H. (1996). “The Content and Development of Mobbing at Work”, EuropeanJournal of WorkandOrganizationalPsychology,Vol: 5, Issue: 2, ss. 165-184.
Martin K.D. ve J.B. Cullen. (2006). “ContinuitiesAnd Extensions Of EthicalClimateTheory: A Meta-AnalyticReview”, Journal Of Business Ethics, Vol:69, pp.175-194.
McCormack, D. Casimir, G. Djurkovic, N. ve Yang, L. (2009). “Workplace Bullying and Intention to Leave Among Schoolteachers in China: The Mediating Effect of Affective Commitment”. Journal of Applied Social Psychology, 39(9), pp. 2106-2127.
Niedl K. (1996). “MobbingandWellbeing: EconomicandPersonnel Development Implications”, EuropeanJournal of WorkandOrganizationalPsychology, 5 (2), pp. 239- 249.
Öcel, H. ve Aydın, O. (2012) “Workplace bullying and turnover intention: The moderating role of belief in a just world”. International Journal of Business and Social Science, 3(13), pp. 248-258.
Parboteeah K. P. , Cullen J. B. , Victor, T. S. (2005). “NationalCultureandEthicalClimates: A Comparison of U.S. andJapanese Accounting Firms”, Management International Rewiev, 45 (4), pp. 459-481.
Peterson, D.K. (2002), “DeviantWorkplaceBehaviorandtheOrganization'sEthicalClimate”, Journal of Business andPsychology, 17(1), pp. 47-61.
Rusbult C. E.,Farrell D., Rogers G., ve Mainous A. G. (1988), "Impact of Exchange Variables on Exit, Voice, LoyaltyandNeglect: An Integrative Model of ResponsestoDeclineJobSatisfaction", Academy of Management Journal, 31(3), pp. 599- 627.
Quine, L. (1999). “WorkplaceBullying in NHS CommunityTrust: StaffQuestionnaireSurvey”, British MedicalJournal, 318, pp. 228-232.
Schwepker, C.H.Jr. (2001). “EthicalClimate’sRelationshiptoJobSatisfaction, OrganizationalCommitment, andTurnoverIntention in theSalesforce”, Journal of Business Research, Vol:54, pp. 39–52.
Sheehan M. (2004). “WorkplaceMobbing: A ProactiveResponse”, PaperPresented at the WorkplaceMobbing Conference,Brisbane, Australia, www.limdas.internetbasedfamily.com/f/mobms.pdf, pp. 1-11.
Simons, S. (2008). “WorkplaceBullyingExperiencedby Massachusetts RegisteredNursesandTheRelationshiptoIntentiontoLeaveTheOrganization”, Advances in NursingScience, 31(2), pp. 48-59.
Sökmen A. ve Mete E. S. (2015), “Bezdirinin İş Performansı, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Ankara’da Bir Araştırma”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 3, s.271-295.
Şahin B ve Dündar T. (2011), “Sağlık Sektöründe Etik İklim ve Yıldırma (Mobbing) Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, s. 129-159.
Ulrich, C.,O’Donnell P., Taylor, C., Farrar A., Danis M. ve Grady C., (2007). “Ethical climate, ethicsstressandthejobsatisfaction of nursesandsocialworkers in theunitedstates”. SocialScience&Medicine. 65, pp. 1708–1719.
Taylor M. (2004). TheRelationshipsbetweenWorkplaceViolence, DeviantWorkplaceBehavior, EthicalClimate, OrganisationalJusticeandAbusiveSupervision (Los Angeles: DoctoralDissertation, Alliant International University).
Tınaz P. (2006). “İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)”, Çalışma ve Toplum, Yıl: 2006, No: 4, s.13-28.
Trevifio, L.K., K. Butterfield, B. McCabe (1998, “TheEthicalContext in Organizations: Influences
onEmployeeAttitudesandBehaviors”, Business EthicsQuarterly, 8(3), pp. 447-476.
Tuna M. ve Yeşiltaş M. (2014). “Etik İklim, İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Özdeşleşmenin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, Bahar, pp. 105 – 117.
Wayne S. C.,Shore L. M. andLiden R. C. (1997), “PerceivedOrganizationalSupportandLeader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective”, Academy of Management Journal,February, 40 (1), pp. 82- 111.
Victor B. ve J.B. Cullen. (1988). “TheOrganizationalBases of EthicalWorkClimate”. AdministrativeScienceQuarterly, No: 33, pp. 101-125.
Yıldız, S.,Yalavaç, S. ve Meydan, C.H. (2013). “Tükenmişliğin İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Örgüte Bağlılığın Aracı Rolü: Türkiye’deki Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Personeli Üzerinde Bir Araştırma”. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt: VIII Sayı: II, s. 157-170.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.