Ergenlerde Başa Çıkma Stratejileri ile Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkiler
Öz
Kişiler arası sorunlar yaşamın doğal bir parçasıdır. Ergenlik döneminde, yaşanılan sorunlarla etkili başa çıkabilme becerisi önemli gelişim görevlerinden birisidir. Bireylerin, karşılaşılan sorunlarda başa çıkma stratejileri bireysel farklılıklar göstermektedir. Yapılan araştırmalarda, başa çıkma stratejilerinin ruh sağlığıyla yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, ergenlerin aile ilişkilerinde doyum sağlamasında, olumlu duygular yaşamasında, yaşam doyumunda ve onun için diğer önemli kişilerle ilişkilerinde doyum sağlamasında başa çıkma becerilerinin anlamlı bir yeri olup olmadığının anlaşılmasıdır. Bu çalışmanın sonuçlarının, ergenlerin gelişim dönemi uyum sorunlarına yönelik yapılacak olan gelişimsel ve önleyici rehberlik ve psikolojik danışma faaliyetlerinde “başa çıkma becerileri” ve “öznel iyi oluş” alan yazına önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırma genel tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın evreni Konya merkezinde bulunan ortaokul ve lise öğrencilerinden oluşmaktadır. Tesadüfi küme örnekleme yöntemi ile seçilen 400 ortaokul ve lise öğrencisine Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği (Spirito, Stark & Williams, 1988; Bedel, Işık & Hamarta, 2014) ve Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği (Eryılmaz, 2009) uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizlerinde, pearson momentler çarpım korelâsyonu ve regresyon analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, Başa Çıkma Envanterinin aktif başa çıkma boyutu ile aile ilişkilerinde doyum, olumlu duygular, yaşam doyumu ve önemli diğerleri ile ilişkiden doyum arasında orta düzeyde pozitif, olumsuz başa çıkma boyutu ile aile ilişkilerinde doyum ve olumlu duygular arasında orta düzeyde negatif, yaşam doyumu ve önemli diğerleri ile ilişkiden doyum arasında düşük düzeyde negatif ilişkinin olduğu görülmüştür. Ayrıca, öznel iyi oluşun anlamlı yordayıcılarının sırasıyla aktif ve olumsuz başa çıkma olduğu, öznel iyi oluşun kaçınan başa çıkma stratejileri tarafından anlamlı düzeyde yordanmadığı sonucu elde edilmiştir. Bu bilgiler ışığında, ergenlerin öznel iyi oluş düzeylerinin yükseltilmesinde yapıcı ve işlevsel sorun çözme becerisi olan aktif başa çıkma becerisinin önemi ortaya çıkmaktadır. Olumsuz başa çıkma becerisinin sıklıkla kullanımı, ergenlerin yaşam uyumunu olumsuz etkileyerek onların psikolojik bütünlüğünün zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle çocuk ve ergenlerle yapılacak önleyici rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde onların yapıcı ve işlevsel problem çözme becerisi kazanmasına yardımcı olacak, bireysel ve grupla çalışmalar yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Akkoyunlu, S., & Türkçapar, M. H. (2013). Bir teknik: Alternatif düşünce oluşturulması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2, 53-59.
Basut, E. (2006) Stress, Coping and Adolescence. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health, 13(1), 31-36.
Bedel, A., Işık, E., & Hamarta, E. (2014). Psychometric Properties of the KIDCOPE in Turkish Adolescents. Education & Science, 39,
Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Clair, A. (2012). The relationship between parent’s subjective well-being and the life satisfaction of their children in Britain. Child Indıcators Research, 5(4), 631-650.
Coyle, L. D., & Vera, E. M. (2013). Uncontrollable stress, coping, and subjective well-being in urban adolescents. Journal of Youth Studies, 16(3), 391-403.
D’Zurılla, T. J., & Goldfried, M. R. (1971). Problem solving and behavior modification. Journal of Abnormal Psychology, 78( 1), 107-126.
D’Zurilla, T. J., Chang, E. C., & Sanna, L. J. (2003). Self-esteem and socıal problem solvıng as predıctors of aggressıon ın college students. Journal of Social and Clinical Psychology, 22(4), 424-440.
D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M., & Maydeu-Oliveras, A. (2004). Social problem solving: theory and assesment. Social problem solving: theory, research and training, Ec. Chang, TJ. D’Zurilla and LJ Sanna, (Ed.), Washington DC: American Psychological Association.
Dai, B., Zhang, B., & Li, J. (2013). Protective factors for subjective well-being in chinese older adults: the roles of resources and activity. Journal of Happiness Studies, 14(4), 1225-1239.
Daukantitaite, D., & Zukauskiene, R. (2012). Optimism and subjective well-being: affectivity plays a secondary role in the relationship between optimism and global life satisfaction in the middle-aged women. Longitudinal and cross-cultural findings. J Happiness Stud, 13, 1-16.
Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social Indicators Research, 31(2), 103-157.
Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
Eryılmaz, A., & Atak, H. (2011). Ergen öznel iyi oluşunun öz saygı ve iyimserlik eğilimi ile ilişkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 170-181.
Eryılmaz, A. (2009). Ergen öznel iyi oluş ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 975-989.
Eryılmaz, A. (2011a). Ergenlerin öznel iyi oluşlarıyla aile ortamları arasındaki ilişki. Aile ve Toplum, Ocak-Şubat-Mart, 93-101.
Eryılmaz, A. (2011b). İhtiyaç doyumu ve yaşam amaçları belirleme: lise öğrenimi gören ergenler için bir öznel iyi oluş modeli. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(4), 1747-1764.
Eryılmaz, A. (2011c). Ergen öznel iyi oluşu ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 209-215.
Eryılmaz, A. (2012). Ergenler öznel iyi oluş düzeylerini, çevreyle ilişkiler aracılığıyla nasıl artırırlar?. TAF Prev Med Bull, 11(4), 407-414.
Eskin, M. (2009). Sorun çözme terapisi. Ankara: HYB Basım Yayın.
Fıorelli, J. A., & Russ, S. W. (2012). Pretend play, coping, and subjective well-being in children. American Journal of Play, 5(1), 81-103.
Fidan, T., Ceyhun, H. E., & Kırpınar, İ. (2009). Gençlerin kullandığı başa çıkma tutumlarının intihar girişimi ile ilişkisi. Klinik Psikofarmokoloji Bülteni, 19(1), 214-216.
Goswami, H. (2012). Social relationships and children’s subjective well-being. Social Indicators Research, 107(3), 575-588.
Graham, J. R., & Shier, M. L. (2010). Social work practitioners and subjective well-being: Personal factors that contribute to high levels of subjective well-being. International Social Work 53(6), 757- 772.
Gülaçtı, F. (2010). The effect of perceived social support on subjective well-being. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 3844-3849.
Holen, S., Lervag, A., Waaktaar, T., & Ystgaard, M. (2012). Exploring the associations between coping patterns for everyday stressors and mental health in young schoolchildren. Journal of School Psychology, 50, 167-193.
Karataş, Z. (2011). Okul pansiyonunda kalan ergenlerin kaygı düzeyleri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 208-222.
Kaya, H., Bodur, G., & Yalnız, N. (2014). The relationship between high school students’ attitudes toward future and subjective well-being. Procedia - Social and Behavioral Sciences 116, 3869-3873.
Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik Psikolojisi. Ankara: Remzi Kitabevi.
Li, W., & Lau, M. (2012). Interpersonal relations and subjective well-being among preadolescents in china. Child Indicators Research, 5(4), 587-608.
Lucas, R. E., & Diener, E. (2009). Personality and Subjective Well Being. E. Diener (ed). The science of well-being : The collected works of Ed Diener, Social İndicators research series, 37.
Mendieta, I. H., Martin, M. A. G., & Jacinto, L. G. (2013). The relationship between social support, loneliness, and subjective well-being in a Spanish sample from a multidimensional perspective. Social Indicators Research, 114(3), 1013-1034.
Öğülmüş, S. (2001). Kişiler arası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
Sanjuan, P., & Magallares, A. (2014). Coping strategies as mediating variables between self-serving attributional bias and subjective well-being. Journal of Happiness Studies, 15(2), 443-453.
Santrock, J. W. (2011). Yaşam boyu gelişim (Çev.ed. Galip Yüksel). Ankara: Nobel Yayınevi.
Saygın, Y., & Arslan, C. (2009). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 207-222.
Spirito, A., Francis, G., Overholser, J., & Frank, N. (1996). Coping, depression and Adolescent suicide attempts. Journal of Clinical Psychology, 25(2), 147-155
Spirito, A., Stark, L. J., & Williams, C. (1988). Development of a brief coping checklist for use with pediatric populations. Journal of Pediatric Psychology, 13(4), 555-574
Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S.V., Kaya, S., & Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
Telef, B. B., & Ergün, E. (2013). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının yordayıcısı olarak öz-yeterlik. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(3), 423-433.
Yiğit, R. (2013). Öğretmen adaylarının öznel iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İlköğretim Online, 12(2), 550-560.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.