UN VOYAGEUR: JEAN LORRAIN (1855-1906) UN PORTRAIT: LA DAME TURQUE

Öz

Jean Lorrain 1890 lıyılların başında Tripoli’den Malta’ya
gemiyle yaptığıyolculukta genç bir Türk kadınıyla tanışır. Saime
isimli kadın (Shiamé) aslında, Osmanlıyönetimiyle ters düştüğü için
Fizan’a sürülen bir paşanın ikinci hanımıdır. Kadın yanındaki üç zenci
kölesi ve kiraladığıYahudi kökenli bir Ermeni tercüman ile seyahat
etmektedir. Tüm olaylar gemide ve ramazan ayında geçer. Yazarın
amacı, sanki Doğunun ne denli yaşanılmaz olduğunu ispat etmektir.
Doğu insanının (buna tercümanın şahsında Ermeni ve Museviler de
girer) çıkarcı, kişiliksiz, küçük menfaatler karşılığında herşeyi
yapabilecek zihniyette olduğu sürekli dile getirilir. Genç kadın,
Fizan’daki kocasına ulaşmak için kocasının Tripoli’deki silah arkadaşı
ve dostu olan bir paşadan koruma ister ama paşa onu geri çevirir.
Lorrain bu olayı şöyle yorumlar : Doğuda dostluk yoktur, insanlar en
yakınlarına bile yardım elini uzatmazlar. Diğer taraftan Lorrain, genç
kadının çekiciliğini ve güzelliğini sürekli yineler durur. Onu bir zevk
unsuru gibi sergilemekten çekinmez. Hatta Ermeni tercümanın onu
pazarladığınıbile düşünür. Doğulu yöneticilerin kendi insanını
küçümsediğini, ezdiğini söylerken aslında aynıhataya kendisi de
düşer, Doğulularısürekli aşağılar. Oysa Loti aynıyıllarda aradığı
huzuru İstanbul’da bulur. Eyüp’te bir ev kiralayıp Türk gibi yaşar.