YENİUYGUR TÜRKÇESİNDE -vät-, -(i)vät-, -(u)vät-, -(ü)vätYAPISI, GELİŞİMİVE ANLAMI ÜZERİNE

Öz

Yeni Uygur Türkçesinde zarf-fiil ekleriyle kurulan birleşik fiil yapılarının bazılarında esas fiille,
bu fiile bağlanmışolan yardımcıfiilin birtakım ses hadiseleri sonucunda kalıplaştığı şekiller ortaya
çıkmıştır. Bu yapılardan birisi de -vät-, -(i)vät-, -(u)vät-,-(ü)vät- şeklidir.
Bu tür şekillerde birleşik fiili meydana getiren esas fiil, zarf-fiil eki ve yardımcıfiili birbirinden
ayırt etmek güçleşmektedir. Söz konusu yapıda yer alan yardımcıfiil hakkında da böyle bir
belirsizlik vardır. Kaynakların bir kısmında bu yardımcıfiilin et- “yapmak, etmek”, at- “atmak,
fırlatmak” bir kısmında da ävät- “göndermek” fiili olabileceği belirtilmiştir.
Bu yazıda, söz konusu şeklin hem ses hem de anlam bakımından değerlendirildiğinde “–(I)p
ävät-” yapısından kalıplaştığıortaya konulmuşve bu yapının ifade ettiği anlamlar üzerinde
durulmuş; yine aynıölçülerle diğer görüşlerin izaha muhtaç taraflarına dikkat çekilmiştir.