Ahmed Fevzi Paşa’nın Petersburg Seyahati ve Petersburg Anlaşması

Öz

1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nıbitiren Edirne Antlaşmasıile iki ülke arasında 18. yüzyıl boyunca inşa edilen geleneksel
siyasetin ciddî bir değişime uğradığıtespit edilir. Antlaşmanın imzalanmasından az evvel Rus ÇarıI. Nikolay, altıkişilik bir komite
oluşturmuşve OsmanlıDevleti’ne yönelik konvansiyonel Rus politikasıtartışılmıştır. Komite, OsmanlıDevleti’nin tasfiyesi
üzerine kurulan Rus stratejisinin artık doğru bir yaklaşım olmadığınıaksine güçsüz bir OsmanlıDevleti’nin yaşamaya devam
etmesinin Rusya için daha uygun olduğuna karar vermiştir. Birkaç yıl sonra imzalanan Hünkâr İskelesi Antlaşmasıile Rusya,
güvenliğini garanti altına alırken OsmanlıDevleti’ni de neredeyse kendine bağlıbir devlet haline getirmiştir. Özellikle Hünkâr
İskelesi’nin imzalanmasıyla birlikte Avrupa’da genel olarak Rusya karşıtıbir siyasî atmosfer ortaya çıkmıştır. Osmanlıdiplomasisi,
bir yandan Rusya’nın yeni politikasıdiğer taraftan Hünkâr İskelesi’nin yarattığıRus karşıtıhavayıavantaja çevirerek özellikle
Edirne Antlaşması’nın ağır yükünden kurtulmak için uygun zamanın geldiğini düşünerek harekete geçmiştir. 1833 yılında Ahmed
Fevzi Paşa, Edirne Antlaşması’nıyeniden müzakere etmek amacıyla Petersburg’a gönderilmişve antlaşmanın, Osmanlıaçısından
en rahatsız edici hükümleri arasında yer alan savaştazminatıve Silistre’deki Rus işgalinin sona erdirilmesi konusu gündeme
getirilmiştir. Ahmed Fevzi Paşa, Petersburg seyahati boyunca bu iki başlığıRus hükümeti ile tartışmışve 1834 senesinin hemen
başında imzalanan Petersburg Anlaşmasıile Edirne Antlaşması’ndan kaynaklanan sıkıntıgiderilmiştir. Petersburg Anlaşmasıile
OsmanlıDevleti ağır savaştazminatınımakul bir seviyeye indirdiği gibi Silistre’deki Rus işgalinin bir an evvel bitirilmesi hususunda
da hedeflerine ulaşmıştır. Dolayısıyla Osmanlıdiplomasisi, Avrupa ve Rus siyasetindeki yeni dengeleri yakından takip ederek 1828-1829 Savaşı’nın ağır yükünü kısmen hafifletmiştir.