Eğitim-Öğretim Yaşantısında Stres Yaratan Faktörler ve Aile Özelliklerine Göre Öğrencilerin Stresle Başaçıkma Davranışlarının İncelenmesi

Öz

Bireyler kendilerinden, sosyal çevrelerinden ya da ailelerinden kaynaklanan farklıbirçok stres durumuyla karşılamakta ve bu
durum eğitim-öğretim hayatlarınıetkilemektedir. Bu etkilenme sonucunda, içinde bulunduklarıkoşullara özgü davranışlar
sergilemekte ve farklıstresle başaçıkma davranışlarıgöstermektedirler. Araştırmada eğitim-öğretim yaşantısında stres yaratan
faktörler ve aile özelliklerine göre öğrencilerin stresle başaçıkma davranışlarıortaya konulmaya çalışılmıştır. Veri toplama aracı
olarak “Stresle Başa Çıkma TutumlarıEnvanteri (SBTE)” kullanılmıştır. Ölçekte yer alan ifadeler, stresle başa çıkma durumu ile
ilgili 6 boyutu (aktif planlama, dine yönelme, dışyardım arama, biyokimyasal kaçma-soyutlanma, kabul-bilişsel yeniden yapılanma
ve duygusal-eylemsel kaçma soyutlanma) ölçmektedir. Söz konusu ifadeler 5’li likert ölçeği ile ölçeklendirilmiştir. Ölçekte Hiçbir
zaman=1, Ara sıra=2, Bazen=3, Sık sık=4 ve Her zaman=5 olarak puanlanmıştır.
Araştırmanın evrenini Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesinde 2008–2009 yılında eğitim-öğretim gören
toplam 2220 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Örneklem çapınıise 509 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma sonucunda;
öğrencilerin eğitim-öğretim hayatlarında en çok stres yaratan durumlar arasında birinci sırada gelecek kaygısı(%35,4) yer alırken,
bu oranıekonomik sorunlar (%20,6) ve sınav ve ölçme değerlendirme sistemin (%14,3) takip ettiği tespit edilmiştir. Bununla
birlikte; araştırmada, aile özelliklerine ilişkin yüzde ve frekans hesaplamalarıverilerek, öğrencilerin stresle başaçıkma davranışlarını
ortaya koyan boyutlar ile aile özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlıfarklılık olup olmadığıgüncel istatistiksel programlar ile
(Varyans analizi testi) analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin stresle başa çıkma davranışlarında aile yapılarıitibariyle;
Dine Yönelme boyutunda, aile tutumlarıitibariyle; Aktif Planlama, Dine yönelme ve DışYardım Arama boyutlarında; kardeş
sayılarıitibariyle; Dine Yönelme ve Kabul Bilişsel Yeniden Yapılanma boyutlarında; ikamet ettikleri yer itibariyle; Kaçma –
Soyutlanma (Biyokimyasal) boyutunda istatistiksel olarak anlamlıfarklılık olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Bu sonuçlar; aile
özelliklerinin stresle başaçıkma tutumlarında önemli bir etken olduğunu ortaya koymaktadır. Öğrencilerin stresle başaçıkma
davranışlarında aile önemli olduğundan, ailelerin öğrencilere karşıolumlu davranışlar sergilemeleri ve özellikleri öğrencilerin stres
düzeylerini etkileyecek ve eğitim- öğretim hayatlarında başarıdüzeylerini arttırabilecektir.