Kadın (1908–1909): Selanik'te Yayınlanan İlk Kadın Dergisi Üzerine Bir İnceleme

Öz

Osmanlı’da kadınların kendilerini ifade etmeleri, tanıtmaları, eylem ve taleplerini duyurmalarıilk kez basın aracılığıyla
gerçekleşmiştir. Basında kadınlara ait imzalara, dönem gazetelerinde, bazıgazetelerin çıkardıklarıkadına dair sayfa ve eklerde,
özellikle de kadın dergilerinde rastlamak mümkündür. Türkiye’de kadın dergiciliği alanındaki ilk girişimler, Tanzimat Dönemi’nde
gerçekleşmiştir. Kadın dergileri, Tanzimat’la başlayan modernleşme ve yenileşme sürecinde, “kadın” konusunda yaşanan sosyal ve
kültürel gelişmelerin bir sonucudur. Bu dergiler, her kesimden kadının yazma konusundaki çekimserliğini gidermede, taleplerini
duyurmada önemli işlev görmüştür. II. Meşrutiyet döneminde kadın dergilerindeki artış; II. Meşrutiyet’le gelen ve İmparatorluğun
birçok bölgesinde çok sayıda gazete-derginin yayın hayatına atılmasınısonuçlandıran özgürlük ortamının yanında, II. Meşrutiyet’in,
kadın konusunda tartışmaların arttığı, kadının ilerlemesi, toplumsal yaşama daha aktif olarak katılmasıdüşüncesi etrafında
gerçekleşen örgütlenmelere dair önemli deneyimlerin elde edildiği bir dönem olmasından kaynaklanmaktadır. Bu çalışma, II.
Meşrutiyet’in ilânınımüteakip ilk aylarda yayınlanan kadın dergilerinden biri olan Kadın’ıkonu edinmektedir. Selanik menşe’li dergi
aynızamanda bu kentte yayınlanan ilk kadın dergisidir. İdari kadrosu ve yazıkurulu önemli isimlerden oluşan dergi, yayın hayatı
boyunca, İttihat ve Terakki Cemiyeti ve yardım dernekleri ile yakın ilişki içinde olmuştur. Kadınların eğitimi, toplumsal yaşama
katılması, örgütlenmesi derginin önem verdiği konuların başında gelir. Niteliksel tarihsel tasarım karakterini taşıyan çalışma,
derginin yayın politikasınıve Türkiye’de kadın dergiciliği tarihindeki yerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.