Orta Çağ İngiltere’sinde Başarısız Bir Kadın Veraseti Örneği: İmparatoriçe Matilda Neden Kraliçe Olamadı?

Öz

İngiltere Kralı I. Henry 1120 yılında yaşanan trajik Beyaz Gemi kazasıyla tek meşru erkek çocuğunu ve tahtın yasal varisini kaybetmişti. Kazadan iki sene önce kraliçesini de kaybetmiş olan Henry’nin, kendisinden sonra tahta çıkarak Anglo-Norman devletinin kıta ve adadaki birliğini koruyacak yasal bir varise ihtiyacı vardı; fakat kalan tek meşru çocuğu kızı Matilda’ydı. Verasetin belirsizliği, Henry’nin gayrimeşru çocuklarından bazılarının ve yeğenlerinin taht adaylığını gündeme getiriyordu. Üstelik yirmi senedir esaret altında tuttuğu abisi Robert’ın meşru çocuğu William Clito etrafında şekillenen kıta ittifakı hem Normandiya topraklarını hem de İngiliz tahtını tehdit ediyordu. Henry sıra dışı bir hamle yaparak damadı V. Heinrich’in ölümünden sonra dul kalan kızı Matilda’yı yasal varisi ilan etmişti. Anglo-Norman soyluları Matilda’nın varis olmasını kabul etmişlerse de Henry’nin ölümünün ardından İngiltere tahtına Matilda değil, Henry’nin yeğeni Stephen oturmuştu. Stephen’ın kral olmasıyla birlikte Matilda ve ona bağlı soyluların ayaklanması İngiltere’yi iç savaşa sürükledi. Bu çalışma Matilda’nın İngiltere tahtına çıkamamasının ardında yatan nedenleri incelemeyi amaçlamaktadır. Anglosakson ve Norman veraset geleneğinde bulunmamasına rağmen bir kadın olarak Matilda’nın varis yapılması, Henry’nin ölümünün ardından Stephen’ın tahta çıkması ve iç savaş sırasında Matilda’nın tutumu çağdaş kaynaklar yardımıyla incelenmiş; Matilda’nın neden kraliçe olamadığı sorusuna cevap aranmıştır.