Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programlarıve İzleyicileri

Öz

Dünya Sağlık Örgütünce, “yalnızca hastalık veya rahatsızlığın olmamasıdeğil aynızamanda zihnen, bedenen ve sosyal açıdan
tam bir iyilik hali” olarak tanımlanan sağlık, bireyin öznel değerlendirmesiyle ilgili bir kavramdır. Pek çok tanımıyapılmışolan
iletişim ise, en basit tanımıyla kaynaktan hedefe amaçlıbilgi aktarımısürecidir. Sağlık bilgisi ve iletişim araçlarına erişim olanakları,
sağlıklıyaşam, sağlık sonuçlarının başarısıve sağlık bakım hizmetlerinin kalitesi açısından oldukça önemlidir. İletişim ve sağlık
alanlarınıbirbirine bağlayan sağlık iletişimi, “sağlığın geliştirilmesi amacıyla yapılan uygulamalara, iletişim kural ve stratejilerinin
uygulanmasıdır.” Bireylerin kendi arasında, hekim ile hasta arasında ve kitle iletişim araçlarıüzerinden gerçekleşen sağlıkla ilgili tüm
bilgi alışverişleri sağlık iletişimi çerçevesinde ele alınmaktadır. Bir sağlık iletişimi çalışmasıolan bu araştırmada kitle iletişiminin en
etkilisi olan televizyon aracılığıyla sunulan sağlık programlarının, onun izleyicilerinin ve izleme motivasyonlarının Kullanımlar ve
Doyumlar Yaklaşımıçerçevesinde incelenmektedir.
Araştırma iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada ulusal ölçekte yayın yapan üç televizyon kanalından 100 birim sağlık
programının içerikleri “içerik analizi” tekniğinin yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. İlk kısımda yapılan analiz sonucunda;
sağlık programlarının temel amacının toplumsal sağlık eğitimi ve sağlığın geliştirilmesi olduğu, toplumsal bilinci artırıcıiletilere yer
verildiği, konuya ilgi çekmek amacıyla korku ve kaygıyaratıcıifadelerin sıkça kullanıldığıve katılan uzman hekimlerin büyük
çoğunluğunun özel mülkiyete ait sağlık kuruluşlarından davet edildiği ortaya konmuştur. İkinci aşama sağlık programlarının
izleyicilerinin izleme motivasyonlarınısaptamayıamaçlamaktadır. Bu amaçla Konya’da yaşayan 763 kişiden yüz yüze görüşme
tekniğiyle ve soru formu yardımıyla veriler toplanmıştır. İkinci aşamanın sonuçlarına göre ise; sağlık programıizleyicilerinin, bu
programlarıenformasyon-farkındalık (%16.20), destek bulma ve özdeşleştirme (%11.60), sosyal aktivite ve alışkanlık (%9.73),
paylaşma ve güven (%8.64) motivasyonlarıile izlediği gözlemlenmiştir.