Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet ile Psikopatolojik Semptomlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Öz
Son dönemlerde yaşanan teknolojik gelişmeler birçok alanda kendini göstermektedir. Özellikle iletişim alanında gerçekleşen yenilikler insan ilişkilerini ve ilişki problemlerini dijital ortama taşımaya başlamıştır. İnternet üzerinden hakarette bulunma, başkalarına ait özel bilgileri okuma veya paylaşma, utandırıcı mesajlar çekme, mağdur olan kişinin resimlerini çekme ve yayma gibi davranışlar siber zorbalık adı altında değerlendirilir. Bu davranışlara maruz kalan bireyler ise siber mağduriyet yaşamaktadırlar. Bu bireylerin çeşitli ruhsal sorunlar yaşadıkları görülmektedir. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin siber zorbalık ve siber mağduriyet düzeylerini farklı değişkenler açısından incelemek amaçlanmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmada 171’i kadın 43’ü erkek olmak üzere toplamda 214 katılımcı yer almıştır. Araştırma sonuçlarına göre siber mağduriyet ve siber zorbalığın erkeklerde kadınlara göre daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir. Ayrıca günlük internet kullanım süresi arttıkça bireylerin daha fazla siber mağduriyet ve siber zorbalık deneyimledikleri görülmüştür. Son olarak ise siber mağduriyet ve siber zorbalık deneyimleri ile anksiyete, depresyon ve stres arasında anlamlı ilişkilerin bulunduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Akbaba, S., & Eroğlu, Y. (2013). İlköğretim öğrencilerinde siber zorbalık ve mağduriyetin yordayıcıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 105-122.
Akçınar-Yayla, B., &Karaköse-Çelik, S. (2020). Covid-19 tanısı almış ve almamış bireylerde salgına yönelik inançlar, bas etme stratejileri ve psikopatoloji arasındaki ilişki: Boylamsalbir çalışma.
Alhujailli, A., Karwowski, W., Wan, T. T., &Hancock, P. (2020). Affectiveand stres consequences of cyberbullying. Symmetry, 12(9), 1536-1561.
Alrajeh, S. M., Hassan, H. M., Al-Ahmed, A. S., &Alsayed Hassan, D. (2021). An investigation of therelationshipbetweencyberbullying, cybervictimizationanddepressionsymptoms: A crosssectionalstudyamonguniversitystudents in Qatar. PLoSone, 16(12), e0260263.
Apak, E., & Yaman, Ö. M. (2019). Üniversite öğrencilerinde nomofobi yaygınlığı ve nomofobi ile sosyal fobi arasındaki ilişki: Bingöl Üniversitesi örneklemi. Addicta: TheTurkishJournal on Addictions, 3(1), 609-627.
Arıcak, O. T. (2009). Psychiatricsymptomatology as a predictor of cyberbullyingamonguniversitystudents. EurasianJournal of EducationalResearch (EJER), (34), 167-184.
Balcı, Ş. (2021). Beliren yetişkinlik döneminde siber zorbalık ve siber mağduriyetin internet bağımlılığı ve sosyal anksiyete ile ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bayram N., & Saylı, M. (2013). Üniversite öğrencileri arasında siber zorbalık davranışı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 71(1), 107-116.
Bingöl, N., & Tanrıkulu, T. (2014). Siber zorba ve mağdur olma ile algılanan sosyal destek düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (43).
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
Chu, X., Li, Y., Wang, P., Zeng, P., &Lei, L. (2021). Socialsupportandcyberbullyingforuniversitystudents: Themediating role of internet addictionandthemoderating role of stress. Current Psychology, 1-9.
Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis fortheBehavioralSciences. 2nd Hillsdale Lawrence Erlbaum.
Çam, H. H. (2014).Adölesanlarda internet bağımlılığı prevalansı ile psikopatolojik semptomlar ve obezite arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Çetin, B., Eroğlu, Y., Peker, A., Akbaba, S., &Pepsoy, S. (2012). Ergenlerde ilişkisel-karşılıklı bağımlı benlik kurgusu, siber zorbalık ve psikolojik uyumsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 637-653.
Çetin, B., Yaman, E., & Peker, A. (2011). Cybervictimandbullyingscale: A study of validityandreliability. Computers&Education, 57(4), 2261-2271.
Çiftçi, H. (2018). Siber Zorbalık Davranışları ve Siber Mağduriyet Düzeylerinin Karşılaştırılması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 887-897.
Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
Dalmaç-Polat, Z., & Bayraktar, S. (2016). Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. MediterraneanJournal of Humanities, 5(1), 115-132.
Dalmaz, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde siber zorbalık/mağduriyet, depresyon ve anksiyete arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Deniz, L., & Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367.
Deveci, S. E., Ulutaşdemir, N., & Açık, Y. (2013). Bir sağlık yüksekokulunda öğrencilerde depresyon belirtilerinin görülme sıklığı ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi, 18(2), 98-102.
Durna, S. (2019). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyet sıklığı ve bunların anksiyete ve depresyon ile ilişkisinin incelenmesi: Konya örneği. Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Konya.
Dursun, S., Gökçe, A., & Aytaç, S. (2020). Siber zorbalık: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. International Journal of SocialInquiry, 13(2), 465-485.
Erbiçer, E. S. (2017). Üniversite öğrencilerinin siber zorbalık ve siber mağduriyet düzeylerinin sosyal uyuma ve bazı kişisel değişkenlere göre incelenmesi.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Erdur-Baker, Ö., &Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: siber zorbalık. EurasianJournal of EducationalResearch (EJER), (27), 34-42.
Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Ertem, F. (2006). Cep telefonu kullanımının insan ilişkilerine etkisi.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Göger, Z. (2021). Sosyalmedyadakisiberzorbalıkvesiberzorbalığakarşıtutumlarüzerinebiraraştırma: İstanbul iliörneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
İğdeli, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin siber zorbalık, siber mağduriyet ve siber zorbalık duyarlılıklarının çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Johnson, B. &Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları: Nicel, nitel ve karma yaklaşımlar. Eğiten Kitap.
Karaaslan, İ. A., & Budak, L. (2012). Üniversite öğrencilerinin cep telefonu özelliklerini kullanımlarının ve gündelik iletişimlerine etkisinin araştırılması. Journal of Yasar University, 26(7), 4548-4525.
Kestel, M. & Akbıyık, C., (2016). Siber zorbalığın öğrencilerin akademik, sosyal ve duygusal durumları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 844-859.
Kuyucu, M. (2017). Y kuşağı ve teknoloji: y kuşağının iletişim teknolojilerini kullanım alışkanlıkları. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 845-872.
Lovibond, P. F. &Lovibond, S. H. (1995). Thestructure of negativeemotionalstates: Comparison of theDepressionAnxietyStressScales (DASS) withtheBeckDepressionandAnxietyInventories. Behaviourresearchandtherapy, 33(3), 335-343.
Martínez-Monteagudo, M. C., Delgado, B., Díaz-Herrero, Á., &García-Fernández, J. M. (2020). Relationshipbetweensuicidalthinking, anxiety, depressionandstress in universitystudentswhoarevictims of cyberbullying. PsychiatryResearch, 286, 112856.
Martínez-Monteagudo, M. C., Delgado, B., Inglés, C. J., &García-Fernández, J. M. (2019). Cyberbullying in theuniversitysetting. Relationshipwithfamilyenvironmentandemotionalintelligence. Computers in Human Behavior, 91, 220-225.
Musharraf, S., &Anis-ul-Haque, M. (2018). Cyberbullying in differentparticipantroles: exploringdifferences in psychopathologyandwell-being in universitystudents. Pakistan Journal of MedicalResearch, 57(1), 33-39.
Özdemir, M., & Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 605-626.
Peker, A. (2015). Negatif duygunun siber zorbalık ve mağduriyete ilişkin yordayıcı rolünün incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1633-1646.
Selkie, E. M., Kota, R., Chan, Y. F., &Moreno, M. (2015). Cyberbullying, depression, and problem alcoholuse in femalecollegestudents: a multisitestudy. Cyberpsychology, Behavior, andSocial Networking, 18(2), 79-86.
Semerci, A. (2017). Lise öğrencilerinin siber zorbalık ve mağduriyet durumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1285-1300.
Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık / siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri. Doktora tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Süslü, D. P., & Oktay, A. (2018). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyetle ilişkili bazı değişkenlerin incelenmesi. ElementaryEducation Online, 17(4), 1877-1895
Şahin, M., Sarı, S. V., Özer, Ö., & Er, S. H. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2010(21), 257-270.
Tanrıkulu, İ. (2020). Siber zorbalık. Anı Yayıncılık.
Türkçapar, H. (2004). Anksiyete bozukluğu ve depresyonun tanısal ilişkileri. Klinik Psikiyatri, 4, 12-16.
Yaman, E., & Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep UniversityJournal of SocialSciences, 11(3), 819-833.
Yarar, Y. (2019). Lise öğrencilerinin iyi oluş düzeyleri ile siber zorbalık siber mağduriyetleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yılmaz, Ö., Boz, H., & Arslan, A. (2017). Depresyon Anksiyete Stres Ölçeğinin (DASS 21) Türkçe kısa formunun geçerlilik-güvenilirlik çalışması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 78-91.
Yüksel, N. (1984). Bilişsel işlevleri yönünden normallerle depresif hastaların karşılaştırılması. Psikoloji Dergisi, 5(117), 14-15.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.