Bilim Tarihi Uygulamalarının Epistemolojik İnançlar Üzerine Etkisi
Öz
Bu çalışmanın amacı, fen bilimleri dersinde kullanılan bilim tarihi uygulamalarının ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançlarına olan etkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışma deneysel bir çalışma olup, ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel model kullanılmıştır. Araştırma İstanbul ili Sarıyer ilçesinde bulunan devlet okulunda öğrenim gören 46 beşinci, 36 altıncı, 60 yedinci ve 55 sekizinci sınıf öğrencilerinden olmak üzere toplam 197 ortaokul öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Deney ve kontrol grupları rastgele atanmış olup deney grubunda yer alan öğrencilere bilim tarihi uygulamaları ile zenginleştirilmiş fen öğretimi, kontrol grubunda yer alan öğrencilere ise mevcut programda yer alan öğretim yöntemleri kullanılarak öğretim yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak uygulama öncesi ve sonrasında, Epistemolojik İnanış Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen nicel veriler istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre fen bilimleri dersinde, bilim tarihi uygulamaları kullanılarak eğitim gören ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançlarındaki değişimler tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında mevcut programda yer alan fen öğretim yöntemlerinin uygulandığı kontrol ve bilim tarihi uygulamalarıyla desteklenmiş fen öğretimiyle ders işleyen deney grubuna uygulanan epistemolojik inançlar ölçeğinin toplam puan ve alt boyutları olan bilginin kaynağı, bilginin gelişimi ve bilginin gerekçelendirilmesi alt boyut puanlarının ön test son test puanları arasındaki ilişki incelenmiştir. Analiz sonuçları incelendiğinde kontrol grubunun epistemolojik inançlar ölçeği toplam puanlarına ait ön test puanlarının son test puanlarına göre daha yüksek olduğu görülmektedir. Deney grubunun epistemolojik inanç ölçeğine ait ön test puanlarının son test puanlarına göre daha yüksek olduğu görülmektedir. Epistemolojik inançlar ölçeği son test puanlarının deney ve kontrol grubuna göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi için yapılan mann whitney u testi sonucunun etki büyüklüğü 0,071 olarak bulunmuştur. Bu durumda, epistemolojik inançlar ölçeği puanlarının deney ve kontrol grubuna göre deney grubu lehine anlamlı farklılık gösterdiği söylenebilmektedir. Deney grubu kız öğrencilerinin epistemolojik inançlar ölçeği toplam puanlarında ve bilginin gerekçelendirilmesi alt boyutlarında son test puanlarının ön test puanlarına göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. bu sonuçlardan yola çıkarak öğrencilerin epistemolojik inançlarına olumlu katkıda bulunması amacıyla okul ders kitaplarında bilim tarihine daha çok yer verilmeli ve bilim tarihi uygulamaları ile ilgili etkinlikler ders kitaplarına eklenmelidir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Appelget, J., Matthews, C. E., Hildreth, D. P. & Daniel M. L. (2002). “Teaching the history of science to students with learning disabilities”. Intervention in School and Clinic, 37(5): 298-303.
Bakanay, Ç. D. & Güney, B. G. (2018). "Biyoloji Öğretmen Adaylarının Derslerde Bilim Tarihi Kullanımına Yönelik Algıları". Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi, 2(2),109-115.
Balantekin, Y. (2013). "İlköğretim öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik epistemolojik inançları". Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 312-328.
Baran, B. (2013). "Bilim Tarihi ve Felsefesi Öğretim Metodunun Fen Bilimlerine Yönelik Tutum ve Motivasyon Üzerine Etkisi". Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Boz, Y., Aydemir, M. & Aydemir, N. (2011). "Türkiye’deki 4, 6 ve 8. sınıf ilköğretim öğrencilerinin epistemolojik inançları". İlköğretim Online, 10, 1191-1201.
Brownlee, J. Purdie, N. & Boulton-Lewis, G. (2001). "Changing Epistemological Beliefs in Pre-service Teacher Education Students". Teaching in Higher Education, 6(2), 247-268.
Clough, M.P. (2006). “Learners‟ responses to the demands of conceptual change: considerations for effective nature of science instruction”.s Sci Educ, 15:463–494.
Conley, A.M. Pintrich, P.R., Vekiri, I., & Harrison, D. (2004). "Changes in epistemological beliefs in elementary science students". Contemporary Educational Psychology, 29, 186-204.
Cruz, J. (2006). Epistemology. Encyclopedia of Cognitive Science.
Driver, R., Newton, P. & Osborne, J. (2000). "Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms". Science Education, 84(3), 287-312.
Emren, M. (2018). "Bilim tarihi destekli işlenen “canlılarda enerji dönüşümleri” ünitesinin, lise öğrencilerinin, bilime ve biyoloji dersine olan tutumları ve bilimin doğasıanlayışları üzerine etkisinin incelenmesi". (Yüksek Lisans Tezi).
Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R., L., & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis (Fifth edition). United States: Prentice-Hall, Inc.
Irwin, A. R. (2000). "Historical case studies: Teaching the nature of scienceincontext".Scienceeducation,84(1),5-26.
Islıcık, T. (2012). "Yapılandırmacı öğrenme ortamlarının bilimsel epistemolojik inançlara etkisi". Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karasar, N. (2009). “ Bilimsel Araştırma Yöntemi”, Nobel Yayıncılık, Ankara.
Krzanowski, W. J. (2007). Statistical principles and techniques in scientific and social investigations. United States: Oxford University Press.
Kizilgunes, B., Tekkaya, C., & Sungur, S. (2009). "Modeling the Relations Among Students’ Epistemological Beliefs, Motivation, Learning Approach, and Achievement". The Journal of Educational Research, 102(4), 243-255.
Koştur, H. İ. (2016). "Bilim tarihi temelli laboratuvar öğretiminin sınıf öğretmeni adaylarının fen bilimleri dersi beceri ve duyuş öğrenme alanlarına etkisi". (Doktora Tezi).
Lin, H. & Chen, C. (2002). "Promoting preservice chemistry teachers understanding about the nature of science through history". Journal of Research in Science Teaching, 39(9), 773-792.
Matthews, M. R. (1994). Science teaching: The role of history and philosophy of science: Psychology Press
McKillup, S. (2012). Statistics explained: An introductory guide for life scientists (Second edition). United States: Cambridge University Press.
Meral, M. & Çolak, E. (2009). "Öğretmen adaylarının bilimsel epistemolojik inançlarının belirlenmesi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 129-146.
National Research Council (1996). National science education standards. Washington, DC: National Academies.
Özdemir, G., & Akçay, H. (2009). "Bilimin doğası ve bilim tarihi dersinin öğrencilerin bilimin ve bilimsel bilginin doğasına ilişkin düşüncelerine etkisi".EducationSciences,4(1),218-227.
Özkan, Ş. (2008). "Modeling Elementary Students’ Science Achievement: The Interrelationships Among Epistemological Beliefs, Learning Approaches, and Self-Regulated Learning Strategies". Unpublised Doctoral Thesis. Middle East Technical University, Ankara
Qian,G., & Alvermann, D.(2000)."Relationship Between Epistemological Beliefs and Conceptual Change Learning". Reading Writing Quarterly, 16(1), 59-74.
Plano Clark, V. L., & Creswell, J. W. (2015). Understanding research: A consumer’s guide. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education
Sadıç, A., Çam, A. & Topçu, M. S. (2012). "İlköğretim öğrencilerinin epistemolojik inançlarının cinsiyet ve sınıf düzeyine göre incelenmesi". X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
Sandoval, W. A. (2003). "The inquiry paradox: why doing science doesn't necessarily change ideas about science" Proceedings of the Sixth Intl. Computer-Based Learning in Science Conference. 825-834.
Schommer, M. (1990). "Effects of beliefs about the nature of knowledge in compre-hension". Journal of Educational Psychology, 82, 498-504.
Schommer, M. (1993). "Epistemological development and academic performance among secondary schools". Journal of Educational Psychology, 85(3), 406-411.
Spiliotopoulou-Papantoniou,V . & Agelopoulos, K. (2009). "Enhancement of pre-service teachers’ teaching ınterventions witht heaid of historical examples".Science & Education.18(9),1153–1175.
Şimşek, C. L. (2011). "Bilimin doğası ve bilim tarihi dersinde yapılan çalışmaların öğrencilerinin bilim tarihi ile ilgili bilgi düzeylerine etkisi". Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 116-138.
Tao, P-K. (2003). "Eliciting And Developing Junior Secondary Students’ Understanding of the Nature of Science Through Apeer Collaboration İnstruction in Science Stories". International Journal of Science Education, 25(2), 147-171.
Tsai, C-C (2000) "Relationships between student scientific epistemological be-liefs and perceptions of constructivist learning environments", Educational Research, 42, 193-205.
Terzi, A. R. (2005). "Üniversite Öğrencilerinin Bilimsel Epistemolojik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi". 7(2), 298-311.
Topdemir, H. G. & Unat, Y. (2014). Bilim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
Wang, H. A. & Marsh, D. D. (2002). "Science instruction with a humanistic twist: Teachers’ perception and practice in using the history of science in their classrooms". Science & Education,11, 69–189.
Yıldırım, C. (2016). Bilim tarihi. İstanbul: Remzi.
Yıldız, S. (2013). "Lise Biyoloji Ders Kitaplarında Bilim Tarihi Kullanımının İncelenmesi". (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Yılmaz, F. (2007). "İlköğretimde Bilimsel Tutum ve Davranış Kazandırmada Fen Bilgisi Dersinin Etkililiğine İlişkin Öğretmen Görüşleri". İlköğretim Online. 6(1), 113-126.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.