Tüketici Güven Endeksi ile Gayri Safi Yurtiçi Hasıla İlişkisi

Öz

Son yıllarda hızlanan tüketim ve tüketime dayalı hızlı büyüme sonucu küresel ölçekte bir ekonomik kriz oluşmuştur. Yaşanan küresel ekonomik krizden çabuk toparlanmama da tüketim düşüklüğünün de etkisi bulunmaktadır. Tüketimin düşük olmasında ise tüketicilerin iyimser veya kötümser beklentilere sahip olmasının da etkisi vardır. Günümüzde beklentilerin ekonomik ajanların tüketim, tasarruf, yatırım gibi kararlar almasında ve iktisat politikasının şekillenmesinde önemli etkileri olduğu kabul edilmektedir. Beklentilerin yönünde ise ekonomiye duyulan güven önem arz etmektedir. Tüketicilerin güvenin ölçülmesinde beklentilerin yönünün bilinmesi önemli bir role sahiptir.  Tüketici güven endeksi, tüketicilerin ekonomiye ve mali durumlarına ilişkin bugünkü ve gelecekteki beklentilerini anketler yoluyla ölçmektedir. Ekonomiye duyulan güvenin ve beklentilerin, bireylerin tüketim kararlarında etkili olması tüketim harcamaları kanalıyla GSYH’nın değişimine neden olmaktadır. Tüketici güveni, tüketim, GSYH vb makroekonomik değişkenlerden etkilendiği gibi savaş, kriz vb. çevresel ve psikolojik faktörlerden de etkilenmektedir. Herhangi bir nedenle oluşan olumsuz/olumlu tüketici güveni ekonominin yavaşlamasında/hızlanmasında etkili olabileceği gibi tersini de söylemek mümkündür. Ekonominin durumunu gösteren pek çok ekonomik gösterge bulunmaktadır. Ekonomik göstergeleri takip etmek ve bu göstergelerle ilgili yorumlarda bulunmak iktisadi politika yapıcıların, üreticilerin ve tüketicilerin doğru kararlar almasında etkili olmaktadır. Ekonomik göstergeler ekonominin bugünkü ve gelecekteki seyri ile ilgili bilgileri içermektedir. Günümüzde ise iktisat politikaları uygulanırken ekonominin gelecek durumu ile ilgili bilgiler içeren ve öncü göstergeler olarak adlandırılan göstergelere sıklıkla başvurulmaktadır. Tüketicilerin beklentilerin yönünü göstermesi nedeniyle bu niteliğe sahip olan göstergelerden biri de tüketici güven endeksidir. Tüketici güven endeksi sadece tüketimin gelecek değerleri hakkında değil GSYİH’nın da gelecek dönem değerleri hakkında bilgiler taşıyabilmektedir. Çalışmada tüketici güven endeksinin GSYİH açısından öncü niteliğine sahip olup olmadığı araştırılmıştır. Bu amaçla GSYİH ile tüketici güven endeksi arasındaki uzun ve kısa dönem ilişkiler incelenmiştir. Elde edilen bulgular tüketici güven endeksi ile GSYİH arasında uzun dönem ilişkinin varlığını, kısa dönemde ise tüketici güven endeksinden GSYİH’ya tek yönlü nedensel bir ilişki olduğunu göstermiştir.  Bu bulgular tüketici güven endeksinin gayrisafi yurtiçi hasılanın gelecek dönem değerlerini belirlemede öncü gösterge olarak kullanılabileceğini ortaya koymaktadır.