Ilgına Yerleşmiş Kırım Türklerinin Geleneksel Yaşam Tarzları ve Kadın Giysilerinden Örnekler

Öz

     Konya’nın 31 ilçesinden bir tanesi olan Ilgın, şehir merkezinin 86 km kuzey batısında yer almaktadır. Ilgın tarih boyunca ticaret yolları üzerinde bulunmasının sağladığı avantajlarını bünyesinde barındırarak ilk çağlardan günümüze kadar pek çok kültüre ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca doğal kaplıcalara sahip olması da her dönemde önemli bir yerleşim yeri olmasını sağlayan önemli bir faktördür. Ilgın’ın bu jeopolitik özelliği ilçenin turizmin açısından hareketliliğini sağlamakta farklı toplulukları ilçeye çekmektedir. Tarihinde birçok kültüre ev sahipliği yapan Ilgın’da yerleşmiş kültürlerden bir tanesi de Kırım Türkleridir. 19.yüzyılın başlarında, Rus baskılarından kaçarak Kırım’dan gelen yaklaşık 1500 kadar Kırım Türk’ü Ilgın’a yerleşmiştir. Ilgın halkının “Balalar” olarak da adlandırdığı bu etnik topluluk Kırım’da yaşattıkları birçok geleneği ve kendilerine has kültürlerini Ilgın’da da devam ettirmektedir. Balalar gelenekleri dâhilinde özel günlerinde giydikleri yöresel kıyafetleri ve aksesuarı ile Ilgın kültürüne zenginlik kazandırmaktadırlar. Geleneksel kıyafetlerini özellikle düğün törenlerinde belirli ritüeller dâhilinde kullanan balalarda nişanlanan genç kızların erkek tarafından beklediği ilk hediyeler, nişan yüzüğünün yanında bir kadife şalvar takım, bir de pullu şalvar takımdır. Bu giysiler genç kızlar tarafından kendi düğünlerinde giyildiği gibi düğün sonrasında da sandıklarda özenle saklanmakta ve başka özel günlerde de giyilmektedir.

Bu araştırmada kapsamında, Konya’nın önemli ilçelerinden bir tanesi olan Ilgın yöresinde incelemeler ve araştırmalar yapılarak bu çalışmaların sonucunda ilçe içerisinde yaşayan özgün topluluklardan bir tanesi olan balaların geleneksel yaşamları ve bu geleneksel yaşamın sonucunda ortaya çıkan geleneksel kıyafet özellikleri incelenmiştir. Araştırmaya konu olarak Kırım Tatar Türklerinin geleneksel kıyafetlerinin seçilme sebebi bu kültürel topluluğun, geleneksel yaşam tarzlarını olabildiğince korumuş olmalarıdır. Ilgın halkı tarafından balalar olarak da adlandırılan bu özgün topluluk, Türk halkının Orta Asya’dan günümüze kadar en çok kullandığı geleneksel giysi parçası olan şalvarı düğün geleneklerinin ayrılmaz bir parçası haline getirmiştir. Balalar şalvarların üzerine bedene oturan, uzun kollu ve farklı model uygulamalı yakalara sahip bluzlar giymektedirler.

 Araştırma kapsamında, geleneksel yaşam tarzının bir sonucu olan geleneksel giysiler, model özelliklerinin yanı sıra kalıp, kesim, dikim ve süsleme özellikleri ile de ele alınmıştır. Çalışmada, balalara ait Geleneksel giysiler, kullanılan malzeme, renk, model, kesim, dikim, astar, süsleme özellikleri açısından incelenecek, zengin görsel malzeme ile desteklenmiştir. Araştırma Konya ili Ilgın ilçesinde yerleşmiş bulunan Kırım Türklerinin geleneksel yaşam tarzlarını gün ışığına çıkartması ve bu kültürün halen özenle kullanılan giysi örneklerine yer vermesi açılarından önem taşımaktadır. Bugüne kadar bu giysileri tanıtan bir araştırmanın yapılmamış olması konuyu özgün kılmaktadır.