Türkiye’de Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlerin Etkinlik Analizi

Öz

Dünya günden güne gelişerek değişmektedir. Bu değişimle beraber rekabet iyice yoğunlaşmıştır. Rekabetin yoğun olduğu bir ortamda kaynaklarını en iyi kullanan örgütler varlıklarını sürdürebilmektedirler. Kullandıkları girdiler ile en büyük çıktı seviyesini elde edip etmemesi performans değerleme açısından önem taşımaktadır. Tüm sektörlerde olduğu gibi işletmelerin etkin bir şekilde çalışmaları otomotiv sektöründe de büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türk sanayisinin başat sektörlerinden olan otomotiv sektörünün etkinlik değerleri hesaplanarak sektöre ilişkin performans sonuçları elde edilmeye çalışılmıştır. Etkinlik analizlerinde parametrik olmayan yöntemlerden biri olan veri zarflama analizine göre CCR modeli ve Malmquist toplam faktör verimlilik endeksi kullanılmıştır. VZA, çok sayıda girdi ve çıktıya sahip karar birimlerinin etkinliklerini ölçen doğrusal programlama tabanlı bir tekniktir. VZA durağan bir analiz iken Malmquist toplam faktör verimlilik endeksi dinamik bir analizdir. Malmquist toplam faktör verimlilik endeksi zaman içerisinde karar verme birimlerinde meydana gelen değişimlerin ölçülmesinde kullanılan bir yöntemdir. Analiz DEAP 2.1. (Data Envelopment Analysis Program) paket program kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada 2015-2018 yılları baz alınarak bu dönemde kesintisiz olarak 16 işletmeye ait veriler kullanılmıştır. Analizde girdi olarak toplam aktifler, öz sermaye ve çalışan sayısı kullanılmıştır. Çıktı değişkeni olarak ise ciro ve net kar verileri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, tüm yıllarda etkin olan iki firma var iken analiz dönemi boyunca etkinlik gösteremeyen dokuz firma olmuştur. Gözlem kümesindeki otomotiv firmalarından 2015 yılında 6 firma, 2016 yılında 4 firma, 2017 yılında 3 firma etkinlik gösterirken analizin son yılı olan 2018 yılında ise 4 firma etkin olabilmiştir. Yıllar itibariyle ortalama etkinlik derecelerinde düşüş görülmüştür. Ortalama etkinlik derecesi en yüksek yıl analizin ilk yılı olan 2015 iken, etkinlik derecesi en düşük olarak gerçekleşen yıl ise analizin son yılı olan 2018 olmuştur. Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi değerleri ise gözlem kümesindeki 16 firmanın ortalama endeks değerlerini yıllara göre kıyaslamaktadır. Buna göre 2016 yılında düşük oranda da olsa bir düşüş yaşanırken, 2017 yılında 2016 yılına göre ve 2018 yılında da 2017 yılına göre artış görülmüştür