Millî Mücadele Yıllarında Marmara Bölgesi’nde Faaliyet Gösteren Rum ve Ermeni Çeteleri

Öz

Mondros Mütarekesiakabinde Osmanlıtopraklarıüzerindeki planlarınıuygulamaya koymak için harekete geçen devletlerden
birisi de Yunanistan’dır. Yunanistan, Marmara’ya dönük emelini yani “Megali İdea” dediği “büyük hedef”ini gerçekleştirmek adına
Rum Patrikhanesi ile işbirliği içerisinde olmuştur. Yunanistan’ın emeli; İstanbul merkezli büyük bir Yunanistan ortaya çıkarmaktır.
Tabii olarak bunu gerçekleştirmek için de OsmanlıDevleti’nin ortadan kaldırılması, bunun yanında da İtilaf Devletlerinin ikna
edilmesi gerekmektedir. İşte bu noktada Yunanistan, İtilaf Devletleri nezdinde propaganda çalışmalarıyürütmüş, Marmara
Bölgesi’nde, Rum nüfusun hâkim nüfusolduğunu iddia etmiştir.
Yunanistan’ın Marmara’ya dönük faaliyetlerine İngilizler de azami ölçüde destek vermişlerdir. Yunanistan ve Rum
Patrikhanesinin ortak çalışmalarıile başta İngilizler olmak üzere büyük devletlerin de yardımlarıneticesinde Marmara Bölgesi’nde
pek çok Rum çetesi ortaya çıkarılmıştır. Mütareke döneminde Marmara Bölgesi’nde ortaya çıkan/çıkartılan Rum çetelerinden
bazıları şunlardır: Todori, Bahari, Kommit, Apostol ve Apostolidis, Kirman ve Kırçaki, Paşaköylü Karaoğlan, Panayot, İstelyanus,
Yeniköylü Yorgi, Pandeli, Andon, Karabıyık Dimitri, Vangel ve Vangelos, Çakır Yorgi, Anesti Kaplan (Kaptan), Kör Vasil, Milto,
Hrisantos, Zafiri ve Milki (Milti) Kaptan Çetesi. Bu Rum çeteleri, OsmanlıDevleti’ndeki asayişsorunundan istifade etmek
suretiyle bölgede pek çok köyü yağmalamışlar, pek çok MüslümanTürk’ü de katletmişlerdir. Hatta Yunan askerleri içerisine
katılmak suretiyle hem Osmanlıkuvvetlerine hem de Kuvâ-yıMilliye ve Düzenli Ordu’ya karşımücadele etmişlerdir.
Marmara Bölgesi’ndeki çete hareketlerinin içerisinde Ermeni çeteleri de yerlerini almışlardır. Mütareke döneminin karışık
ortamında, Fener Rum Patrikhanesi ile Ermeni Patrikhanesi, “ortak düşman” olarak gördükleri OsmanlıDevleti’ne karşıbirlikte
hareket etmişler, her hususta birbirlerini desteklemişlerdir. Buna ilaveten Rum ve Ermeni basınıda birbirlerinin toprak taleplerini
haklıbulup desteklemişlerdir. Rum ve Ermeni işbirliği Milli Mücadele’nin sonuçlanmasına kadar devam etmiştir. Milli Mücadele
yıllarında Ermeniler, Doğu Anadolu’da bir Ermenistan’ın kurulabilmesi için Anadolu’da Yunanistan’ın kesin başarıyısağlaması
gerektiğine inanmışlardır: Bir nevi, “Büyük Ermenistan” yolunun “Büyük Yunanistan”dan geçeceği fikri Ermeniler üzerinde hâkim
olmuştur. Bu yüzdendir ki Ermeniler, Yunanistan’ın kesin başarıyıelde edebilmesi için Ermeni çeteleri oluşturmak suretiyle sürece
katkısağlamışlardır. Ermeniler tarafından ortaya çıkan/çıkartılan çetelerden bazıları şunlardır: YuvacıklıVahan, Donik (Antranik),
Hayzakor, Onnik, Dikran ve Ardaş. Bu çeteler de aynıRum çeteleri gibi Marmara Bölgesi’nde huzuru bozmuşlar, pek çok köyü
yağmalayıp, pek çok Müslüman Türk’ü de katletmişlerdir.