Psikolojik Sermaye, Bireysel Performans ve Birey-Örgüt Uyumu: Bir Literatür Taraması

Öz

Küreselleşen dünya ekonomisi ile birlikte ortaya çıkan rekabet şartlarında, örgütlerin varlıklarını sürdürmelerine ve başarılarını devam ettirmelerine katkı sağlayan psikolojik sermaye, bireysel performans ve birey-örgüt uyumunun, farklı sektörlerde farklı değişkenler ile yapılan araştırmalarda olumlu iş çıktılarına, tutumlarına ve davranışlarına yol açtığı tespit edilmiştir. Bu önemine rağmen, mevcut yazın içerisinde bu kavramlara ilişkin yayınlanan çalışmaların detaylı bir içerik analizi yapılmamıştır.

Bu araştırmanın amacı, örgütsel davranış alanında yer alan psikolojik sermaye, bireysel performans ve birey-örgüt uyumu konusunda gerçekleştirilen çalışmaların literatür taramasının yapılarak incelenmesidir. Bu amaçla, psikolojik sermaye, bireysel performans ve birey-örgüt uyumu kavramlarına yönelik ulusal tez merkezi ve ulusal dergiler kapsamında yerli literatürde 68 araştırma ile Web of Science kapsamında yayınlanan her bir kavrama ilişkin en çok atıf alan ve en güncel olmak üzere 150 yabancı çalışma tetkik edilmiştir.

Tetkik edilen çalışmalar içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. İçerik analizi ile araştırmanın kimliği hakkında tanımlayıcı bilgiler; yazar/lar, yıl, dergi, değişkenler, sektör, yöntem ve veri analiz yöntemleri boyutlarını kapsayacak şekilde incelenmiştir. Elde edilen veriler, yüzde ile frekansa dayalı olarak yorumlanmış ve taksonomik tabloda özetlenmiştir.

Araştırma sonuçları; psikolojik sermaye, bireysel performans ve birey-örgüt uyumu ile en fazla ilişki kurulan değişkenlerin: iş tatmini, işten ayrılma niyeti, örgütsel bağlılık, liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı olduğunu göstermiştir. Sektörel açıdan değerlendirildiğinde eğitim, hizmet, kamu, turizm ve imalat sektörleri ön plana çıkmıştır. Çalışmaların kavramsal ve kuramsal olarak, tarama ve ölçek uyarlama şeklinde gerçekleştirildiği ve görgül çalışmaların ağırlıklı olduğu gözlenmiştir. Verilerin analizinde çoğunlukla regresyon, korelasyon ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır.

Araştırmanın bilimsel alana en büyük katkısı, araştırmacıların mevcut yazının genel bir resmini görerek hangi alanların ihmal edildiğine ve hangi alanlarda çalışmalar yapılabileceğine ilişkin fikir sahibi olmalarına imkan vermesidir. Sunulan kapsamlı taksonomik tablo ile bu araştırmanın psikolojik sermaye, bireysel performans ve birey-örgüt uyumu konusunda ileride yapılacak çalışmalar için bir rehber niteliğinde olduğu öngörülmektedir.