İş Yeri Zorbalığı ve Sinizm: Sağlık Kurumlarında Çalışan Güvenliği Bağlamında Değerlendirilmesi
Öz
İş yeri zorbalığı ve sinizm kavramlarının, çalışan güvenliğini sosyo-psikolojik şartlarda etkilediği düşünülmektedir. Bu çalışma, sağlık kurumlarında çalışan güvenliğinin sağlanması bakımından önem arz eden iş yeri zorbalığı ve örgütsel sinizm kavramlarının düzeyinin tespit edilerek, bu iki kavram arasındaki ilişkiyi açıklamak amacıyla yapılmıştır. Çalışma, Konya’da iki farklı sağlık kuruluşunda uygulanmıştır. Örneklem 332 sağlık çalışanından oluşmaktadır. Çalışanlar %31 oranında zorbalığa maruz kaldıklarını ifade etmişlerdir. İş yeri zorbalığı ölçeğinin ortalama puanı ve standart sapması 1,615±0,547 dir. Örgütsel sinizm ölçeğinin ortalama puanı ve standart sapması 2,453±0,830 dur. İş yeri zorbalığı ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki ise orta düzeyde, anlamlı ve pozitif bulunmuştur (r=0,575; p=0,00, p<0,001). Çalışmada, örgütsel sinizm algısının %29’unun iş yeri zorbalığı tarafından açıklandığı görülmektedir. İş yeri zorbalığı düzeyinin örgütsel sinizm üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Tam Metin:
PDFReferanslar
Adalar Solmaz, S. (2015),“Kamu Sağlık Personelinin Mobbing Karşısındaki Tutumu ve Hukuki Haklarının Bilinirlik Düzeyinin Ölçülmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi.
Ağırdan, Ö. (2016). ”Örgütsel Sinizm: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
Altunışık, R., Coçkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yönetemleri /SPSS Uygulamalı, Sakarya, Sakarya Yayıncılık, 2012.
Akbolat, M. ve Amarat M. (2017).“Sağlık Kurumlarında Sinizm”, Çimen M. ve Deniz S. (Ed). Sağlık Kurumları Yönetiminde Örgütsel Davranış Konuları, Nobel, Ankara, s.239-255.
Akman, G. (2013).“Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Ve Genel Sinizm Düzeylerinin Karşılaştırılması”. Yüksek Lisans Tezi İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hastane ve Sağlık Kuruluşları Yönetimi Bilim Dalı,
Aksakal, N. B., Karaşahin E. F., Dikmen A U., Avcı E. ve Özkan S. (2015).“Workplace Physical Violence, Verbal Violence, And Mobbing ExperiencedByNurses At A UniversityHospital”. Turkish Journal of Medical Sciences, sayı: 45, s.1360-1368.
Aksoy, F. (2008).“Psikolojik Şiddet’in (Mobbing) Sağlık Çalışanlarına Etkisi”. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yöneticiliği Anabilim Dalı.
Akyüz, İ. ve Yurduseven, N. O. (2016),“Sağlık Kurumlarında Örgütsel Sinizm Düzeylerinin Belirlenmesi”,UİİİD-IJEAS, Sayı 16, s.61-76
Aslan, Ş.ve Akarçay D. (2013). “Psikolojik Şiddetin Genel ve Örgütsel Sinizme Etkileri”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, sayı: 41, s. 25-44
Aydın O. ve Öcel Ö. (2009).“İş Yeri Zorbalığı Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Analizi”. Türk Psikoloji Yazıları, Cilt 12, sayı 24, s. 94-103.
Bedük, A. (2011). Örgütsel Psikoloji, Atlas, Ankara.
Brandes, P. (1997). “Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequences”. Unpublished Doctoral Dissertation, Division of Research and Advanced Studies of the University of Cincinnati, USA.
Cebeci, H. (2013).“Hastanelerde İş Kazaları Ve Çalışan Güvenliği: Karabük Şehir Merkezi Örneği”. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, Cilt 1, Sayı 1,s. 62-82
Çelen, B. C. ve Uluğ, F. (2014). “Türkiye’de Yapılan Mobbing Araştırmaları Üzerine Bir Analiz”. 2. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, Melikşah Üniversitesi, Kayseri, s.195-200.
Çinar, H G., Korkmaz A Ç. ve Yılmaz D. (2016).“Hemşirelerde Mobbing”. Journal of Human Rhythm. Vol 2, No: 2, s. 89-93
Çokluk Ö., Şekercioğlu G. ve Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel Uygulamaları, 4. Baskı, Ankara, Pegem Akademi, 2014)
Çöl, S. (2008). “İşyerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”. Çalışma ve Toplum, Cilt.4, Sayı 19, s. 107-134.
Einarsen, S. ve Hoel, H. (2001). “The Negative Act Questionnaire: Development, Validation and Revision of A Measure of Bullying At Work”, 10th Europen Congress on Work and Organizational Psychology, Prag-Çek Cumhuriyeti.
Erdost, E., Karacaoğlu, K. ve Reyhanoğlu, M. (2007), “Örgütsel Sinizm Kavramı Ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi“, 15. Ulusal Yönetim Ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Sakarya, s. 514-524
Ergun Özler, N.D. (Ed.) (2015), Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Ekin, 3. Baskı, s. 270-280.
Erdiren Çelebi M. ve Yazgan A. E. (2017),“Mobbing, Örgütsel Sinizm, Örgütsel Bağlılık Ve Bunların Algılanan Çalışan Performansı Üzerine Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, s. 267-284.
Erdoğan P, Bedük A. (2013). “Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma”. Sosyoteknik Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 6, s. 17-36.
Gül H. ve Ağıröz A., (2011). “Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiler: Hemşireler Üzerinde Bir Uygulama”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 13, Sayı 2. S 27-47.
Gün F. ve Atanur Baskan G. (2017). “Öğretim Elemanlarının Algılarına Göre Örgütsel Sinizm ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 1-20
Gün, N. Çalışma Ortamında Psikolojik Taciz, Lazer Yayınları, Ankara. 2010.
Gönlüaçık N. (2017), “İş Yerinde Psikolojik Yıldırmayı (Mobbing) Yordayıcı Değişkenler: Psikolojik Dayanıklılığın Etkisi (Ankara İlinde Hemşireler Üzerine Bir Araştırma)”, Yüksek Lisans Tezi Başkent üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Görgülü, N., Beydağ K D., Şensoy F. ve Kıyak M. (2014),“The Effects of Mobbing (Bullying) on Health Employes”, Procedia – Social and Behavioral Sciences, Sayı 152, s. 503-509
İçerli, L. ve Yıldırım M H. (2012),“Örgütsel Sinisizm Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma”, Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 4, sayı 1, s. 167-176.
Kalay F., Oğrak A. ve Nişancı Z N. (2014), “Mobbing, Örgütsel Sessizlik Ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Örnek Bir Uygulama”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, s. 127-143.
Karatza C.,Zyga S., Tziafer S., Prezerakos P. (2016), “Workplace Bullying Among the Nursing Staff of Greek Public Hospitals”, Workplace Health & Safety. Vol. 65 No: 2, s. 57-64
Karacaoğlu K, İnce F. (2013), “Pozitif Örgütsel Davranışın Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkileri: Kayseri İlindeki İmalat Sanayi İşletmelerinde Bir Uygulama”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt 18,Sayı 1, s. 181-202.
Kılıç İ. ve Saraçlı S. (2017), “Hastane İşletmelerinde Mobbingin Örgütsel Yabancılaşma Üzerine Etkisi: Afyonkarahisar'da Bir Uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi., Cilt 9, Sayı 4, s. 734-747.
Kılıç, N. Ve Tel H. (2017),“Sağlık Çalışanlarında Mobbing Algısı ve İş Doyumunun Belirlenmesi”, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, Cilt 25, sayı 1,s. 31-40.
Kılıçarslan, S. ve Kaya, A. (2016), “Mobbingin Örgütsel Sinizm Üzerine Etkisi Hemşireler Üzerinde Bir Uygulama”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 3, sayı 25, s.9-25.
Kivimaki M., Elovainiom. ve Vahtera J. (2018), “Workplace Bullying and Sickness Absence in Hospital Staff”, Occup Environ Med,, Vol.2000 Cilt 57, Mart s. 656-660.
Leymann, H. (1996), “The Content and Development of Mobbing at Work”, European Journal of Work and Organizational Psyhology, Vol. 5, No: 2, 165-184.
Marşap A. Sağlık İşletmelerinde Kalite: Sağlıkta Kaliteşim Sistemi ve Sağlıkta Mükemmellikte Süreklilik, İstanbul, Beta Yayınları, 2014.
Norton P.,Costa V., Teixeira J., Azevedo A., Roma-Torres A., Amaro J. ve Cunha L. (2017), “Prevalence and Determinants of Bullying Among HealthCareWorkers in Portugal”, Workplace HealtH&Safety, Vol 65, No:5,s. 188-196.
Özdemir, S. (2014),“Mobbing ve İş Doyumu İlişkisi (Hemşireler Üzerine Bir Araştırma)”,Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi, Ankara.
Öztürk Z, ve Kahraman N. (2015), “Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Sinizm Düzeyinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Sayı 14, s. 339- 358.
Özen Kutanis R., Dikili A. (2015), Değişim Boyutuyla Örgütlerde Sinisizm içinde Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Ergun Özler, D. (Ed.), 3. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, s. 269-287.
Polatcan M. ve Titrek O. (2014), “The Relationship Between Leadership Behaviors Of School Principals and Their Organizational Cynicism Attitudes”, Socialand Behavioral Sciences, No: 141, s. 1291-1303.
Solakoğlu, İ. (2007),“İşletmelerde Mobbing’in Örgütsel Stresle İlişkisi ve Bir Sağlık Kuruluşunda Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi.
Şahin, S. (2015), “Yeni Bir Yaklaşım: İş Sağlığı Ve Güvenliği’nde Mobbıng Faktörünün Önemi Ve Etkisi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 9, s.489-505.
TBMM. (2015), Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, 1. Cilt.
Topçu, İ., Ünaldı Türkkan, N., Eşkin Bacaksız, F., Tiryaki Şen, H., Karadal, A., Yıldırım, A. (2013), “Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sinizm Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, Cilt 6, Sayı 3, s. 125-131.
Tokgöz, N. ve Yılmaz, H. (2008), “Örgütsel Sinizm: Eskişehir ve Alanya'daki Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, s. 238-305.
Şahin S. (2015), “Yeni Bir Yaklaşım: İş Sağlığı ve Güvenliği’nde Mobbing Faktörünün Önemi ve Etkisi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 9, s. 489-505.
Taslak, S. ve Dalgın T. (2015), “Çalışanların Affetme Eğilimlerinin Örgütsel Sinizm Davranışları Üzerine Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, sayı 34, s. 139-158.
Tavşanlı N G., Türkmen S N. ve Es B. (2017), “Hemşirelerin İşyeri Zorbalığına Maruz Kalma Durumları ve Yaşam Kalitelerinin Değerlendirilmesi”, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi ,Cilt 26, Sayı 6, s. 231-236.
Tayfun A. Ve Çatır O. (2014), “Hemşirelerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi”, İşletme Araştırmaları Dergisi. Cilt 6, Sayı 1, s. 347-365.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu. (2011), İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, Ankara.
Terzi A R. ve Derin R.(2016),“Relation Between Democratic Leadership and Organizational Cynicism”, Journal of Education and Learning, Vol 5, No 3, s. 193-204.
Tekin, H.H. ve Sevinç İ. (2017), “Assessment Of Mobbıng Exposure Of Nurses And Theır Stresses In The Context Of Socıal Work Professıon”, The Journal of Academic Social Science. Yıl 5, Sayı 56, s. 522-534
Tınaz P. (2011). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). Beta Yayınları, 3. Baskı, İstanbul
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (2011), “İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu”, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyon Yayınları, No:6, Ankara.
Yılmaz, F., İşeri, İ. ve Çolak M. Y. (2016), “Ankara’da Özel Hastanelerde Çalışanların Sinizm ve Örgütsel Sinizm Düzeyleri”, Akademik Bakış Dergisi. Sayı 54, s. 429-444.
Oxford Wordpower Dictionary. Oxford University Press.2015. New York
https://www.mobbing.org.tr/genel/mobbing-ortak-akil-calistayi-sonuc-bildirgesi.html Erişim (10.03.2018)
http://www.leymann.se/English/12100E.HTM Erişim (19.06.2018)
T.C. Resmi Gazete, 12 Ocak 1961, Sayı 224.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.