Özgün Bir Manzum Şerh Örneği: Hasan Rızâyî’nin “Cûy-ı Rahmet” Adlı Manzum Gülistân Şerhi

Öz

XIII. yüzyılın sonlarından XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar Osmanlı Devleti’nin sınırlarının ve sesinin ulaştığı hemen her yerde güçlü bir edebiyat olarak varlık gösteren Klasik Türk Edebiyatı; telif eserlerin yanı sıra, İslâmî, tarihî ve kültürel müşterekler dolayısıyla dinî veya ilmî eserlerde çoğunlukla Arapça, edebî yahut kültürel eserlerde de Farsça metinler üzerinde yapılan tercüme ve şerh faaliyetleri ile gelişmiştir.

Cumhuriyet Döneminin ilk yıllarından itibaren bir bilim olarak çerçevesi çizilen Klasik Türk Edebiyatı ürünlerinin tasnif, inceleme, çeviri gibi yöntemleri belirli bir sisteme oturtulmuş olmasına rağmen bazı eserler, birtakım özgünlükleri ve özellikleri dolayısıyla tek ve tam bir başlık altında değerlendirilememektedir. Hasan Rızâyî’nin “Cûy-ı Rahmet” adlı manzum Gülistân şerhi de “şerh, tercüme ve tefsir” olarak nitelenmekle birlikte kendine has bir yöntemle kaleme alındığından özgün bir şerh hüviyeti göstermektedir.

Bu çalışmada; bilinen tek manzum Gülistân şerhi olan Cûy-ı Rahmet’i özel kılan yöntem ve özellikler incelenmiş, eserin şerh geleneği içindeki yeri belirlenmiştir.