Yeni Diplomatik Yöntemler: Çevre Diplomasisi

Öz

Geleneksel Diplomasi yüksek siyasi alan dışında kalan çoğu sorunun çözümüne yeteri kadar odaklanamamaktadır. Bu durumun çözüme ihtiyaç duyan birçok insanlık sorunu için önemli bir eksik olduğu 20. yüzyılın son yarısında anlaşılmaya başlanmıştır. Bu eksiklik sert siyasi ve ekonomik gücün yeniden yorumlanmasına dayalı, daha sivil bir yöntem olan Kamu Diplomasisi’nin ortaya çıkışını hazırlamıştır. Kamu Diplomasisi ve Kamu Diplomasisi prensiplerine oldukça yakın olan diğer diplomatik yöntemler, geleneksel diplomatik teamüllerden birçok noktada ayrılarak hükümetlerin 21. yüzyıldaki alternatif diplomasi dili olmaya başlamıştır.

Konularına göre Kültürel Diplomasi, İnsani Diplomasi, Dijital Diplomasi gibi farklı isimlerle anılan diplomatik yöntemlerden biri de Çevre Diplomasisi’dir. Oldukça yeni bir diplomatik yöntem olan Çevre Diplomasisi, çevresel sorunlara uluslararası boyutta ve uluslararası hukuk sınırları içerisinde çözüm arayışında bulunan diplomatik temasları konu almaktadır. Hükümetler Çevre Diplomasisi alanı içerisine giren uluslararası temaslarında, genel olarak Sürdürülebilir Kalkınma kavramının teorik ve pratik yönlerine odaklanmaktadır. Çünkü Sürdürülebilir Kalkınma hali hazırda Dünya’nın çeşitli yerlerinde yaşanan çevreye dayalı sorunların başlıca nedenlerine üç hususta çözüm formülü sunmaktadır. Üç husus genel başlıklar halinde ekonomik, ekolojik ve toplumsal faktörler olarak sıralanmaktadır. Ekonomik faktör üretim/tüketim zinciri, gelir dağılımında adalet, devletlerin gelişmişlik düzeyleri, ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde doğayla uyumlu yöntemler geliştirme gibi konularla ilgilenir. Ekolojik faktör insanoğlu bu şekilde üretmeye/tüketmeye devam ettiği takdirde doğal dengenin akıbetinin ne olacağıyla, doğal dengeyi olması gereken seviyede tutmak için insanoğlunun hangi yöntemlerle ve ne kadar üretip/tüketmeye devam etmesi gerektiği gibi konularla ilgilidir. Son olarak toplumsal faktör, gelir adaletsizliklerinin, imkânlara erişimde dünya genelindeki eşitsizliklerin, çevresel konulara dair eğitim yetersizliğinin ve buna benzer toplumun yapısından kaynaklanan sorunların çözümüne dair konularla ilgilidir. Her biri ayrı birer alana ait olan bu faktörler, sadece Sosyal Bilimler’i değil Doğa Bilimleri’nin çeşitli mühendisliklerini de ilgilendiren Çevre Diplomasisi çalışmalarının interdisipliner yönünü ortaya koymaktadır.

Bu bağlamda; iskeletini Sürdürülebilir Kalkınma kavramına yönelik çalışmaların oluşturduğu Çevre Diplomasisi’ne hükümetlerin özel ve teknik bir önem atfetmesi gerekmektedir. Bu uğurda, hükümetler STK’ların işbirliğinden yararlanmalı, sürdürülebilir kalkınma çalışmalarının pedagojik boyutuna dair planlarını iyi yapmalıdır.