Muhasebe Meslek Mensuplarında Yabancılaşma Düzeyi ve Bir Araştırma

Öz

Yabancılaşma; yalnızca ekonomi, toplumsal ve siyasal ilişkilerdeki bir bozulmanın ürünü ya da sonucu olmayıp, bütün
ilişkilerindeki bozuklukların ve aksamaların sonucunda ortaya çıkan insanın kendi özüne, benliğine uygun olmayan biçimde
yaşamak zorunda kalmasıdurumudur. Yabancılaşmanın, günümüzde çalışanların en önemli sosyal-psikoloji problemlerinden biri
olduğu ve kişiler üzerinde birçok olumsuz etkileri olduğu söylenebilir. Yaşamının büyük bir kısmınıişhayatında geçiren çalışanlar,
yaptıklarıişe uyum sağlayabildikleri gibi belli bir süre sonra işlerine karşıyabancılaştıklarıve görev yerlerinde mutlu olmadıkları
görülmüştür.
Muhasebe meslek mensuplarıda aşırıişyükü nedeniyle gerek işin beklenen kalitede olmamasıaçısından, gerekse esnek
olmayan zaman planlamalarından dolayıstres yaşamaktadırlar. İşyükünün fazla olmasıev ve işyaşamıarasında çatışma
yaşanmasına neden olmaktadır.
Muhasebenin iki yönü bulunmaktadır. Birincisi; kaydetme, ikincisi ise yorumlamadır. Sadece kayıt yapan muhasebe meslek
mensubu, aynıişlevi tekrar tekrar yapmaktan belli bir süre sonra sıkılacak, yaratıcızekasınıkullanamayacak veya köreltecektir.
Daha sonraki aşamalarda, kayıt yapan muhasebeci kendini makineye esir olmuşdurumda hissedecektir. Yapmışolduğu muhasebe
kayıtlarının kendisi için bir anlam ifade etmediğini düşünecek ve ‘geçinmek’ için bu işlemleri yaptığınıdüşünmeye başlayacaktır.
İşte bu tekdüzelik işlev yaratıcızekanın kullanılamaması, kendisini paket programlar karşısında esir hissetmesi veya kendini bir
robot olarak görmesi, mesleğinde yabancılaşma fenomenini tetikleyecektir. Buna karşın muhasebenin ikinci boyutu analiz ve
yorumlamadır. Defter tutanlar tarafından rapor olarak sunulan bilgilerin analiz ve yorumlanmasıişlevini gören kişilerin muhasebeci
olduğu kabul edilirse bu kişiler defter tutanlar gibi tek düze çalışma içine girmezler. İşlerinde tatminsizlik yaşamazlar ve en
önemlisi Marx’ın yabancılaşma tarifinde yer alan yaptığıişi özümsememe durumu ile karşılaşmazlar.
Bu çalışmada da, Isparta ilinde faaliyette bulunan muhasebe meslek mensuplarının; mesleğe karşıyabancılaşma düzeylerini ve
cinsiyete göre yabancılaşmanın farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla bir araştırma yapılmıştır. Araştırma
sonucunda; kadın meslek mensuplarıtarafından meslekte erkek olmanın bir avantaj olduğu düşünülmekle birlikte, genel
değerlendirmede böyle düşünülmediği görülmektedir. Bu bağlamda meslekte kadın veya erkek olmanın mükellefler üzerinde
herhangi bir etkisinin olmadığıgörülmektedir. Yapılan analizler sonucunda meslek mensuplarının mesleğe karşı
yabancılaşmalarının olmadığısonucuna varılmıştır.