Tanzimat Dönemi Cizye Defterlerine Göre Tokat'ta Gayrimüslimler

Öz

 Cizye defterleri bir bölgede yaşayan gayri müslim topluluklar hakkında yapılacak araştırmalara temel teşkil edebilecek nitelikte zengin içeriğe sahip kaynaklardır. 19. yüzyılda sahip olduğu gayri müslim nüfus potansiyeli ile dikkat çeken Anadolu kentlerinden birisi olan Tokat’ta ikamet eden gayri müslimlerin, yaşam koşulları, sosyo-ekonomik durumları ve bazı kültürel özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinebilmek amacıyla Tokat cizye defterleri değerlendirilmiştir.

Defterler bünyesinde yer alan mükelleflerin ekonomik düzeyine işaret eden vergi sınıfları,  meslekleri, şahıs isimlerinin yanı sıra oldukça ilginç aile isimleri ve etnik-dini dağılımlar çerçevesinde yapılan değerlendirmeler Tokat’ın sosyo-ekonomik tarihi üzerine yapılan araştırmalara katkıda bulunabilecek niteliktedir.

Bu çalışmada, cizye defterlerinin yanı sıra Tokat’a ait bazı temettuat kayıtları da incelenmiş; Tokat gayri müslimlerinin 19. yüzyıl ortalarındaki yaşamları analiz edilmiştir.