TÜKETİCİ BAKIŞAÇISIYLA İŞLETMELERİN ETİK DAVRANIŞLARIÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Etik, işletmeler için geçmişte sadece bir seçenek iken tüketicilerin bilgilenmesi ve artan rekabet koşullarınedeniyle artık bir
zorunluluk haline gelmiştir. İşletmeler kurum içerisinde etik ve kurumsal sosyal sorumluluk bilincinin gelişmesi için politikalar ve
kurallar geliştirmektedirler. Etik ve kurumsal sosyalsorumluluk anlayışıişletmenin mikro ve makro çevresiyle olan ilşkilerini uzun
dönemli ve kârlıolacak şekilde geliştirmesine yardımcıolmaktadır. Bu çevrede önemli bir role sahip olan tüketiciler, isteklerinin ve
ihtiyaçlarının giderilmesinin yanısıra artık ürün veya hizmet satın aldıklarıorganizasyonlardan etik ve sosyal sorumluluk
davranışlarınıetkin bir şekilde uygulamalarınıbeklemektedirler. Küreselleşme ve teknolojideki hızlıgelişmeler tüketicilerin daha
fazla bilinçlenmelerini sağlamışolup tüketiciler artık üründen alınacak temel faydanın ötesinde, ürünün ve işletmenin uzun
dönemde sosyal refahıarttırıcıfaaliyetlerde bulunmalarınıbeklemektedirler. Bu bağlamda işletmelerin etik davranışsergilemeleri
tüketici isteğine cevap verebilecek ve dolayısıyla işletmenin pazarda daha uzun süre varlığınıdevam ettirebilmesine katkı
sağlayacaktır. Literatürde etik ve kurumsal sosyal sorumluluk konularıile ilgili yapılan çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Öte
yandan, pazarlama ve tüketici davranışıaçısından etik ve kurumsal sosyal sorumluluk konularınıinceleyen araştırmalar ise görece
daha az sayıda olmakla birlikte, bu konularda yapılan çalışmaların çoğu pazarlama etiği, tüketici ahlakıgibi genel bakışaçılarıyla
incelenmiştir. Etik ile tüketici davranışınıbirleştiren ve işletme etiğini tüketici bakışaçısıyla inceleyen çalışma sayısıise oldukça
azdır. Bu çalışmada genel olarak tüketici bakışaçısıyla işletme etiği, bir başka deyişle işletmelerin sergiledikleri etik davranışların
müşteri algısıüzerindeki etkisi irdelenmektedir. Bu çalışmanın temel amacı“Gıda sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin
sergiledikleri etik davranışların üniversite öğrencilerinin satın alma davranışıüzerindeki etkisini” incelemektir. Bu kapsamda
araştırmada “işletme etiği beklenti boyutu” ile “işletme etiği önem boyutu” tüketici bakışaçısıyla değerlendirilmişve iki boyut
arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca tüketicinin işletme etik davranışlarınıödüllendirme ve cezalandırma eğilimleri tartışılmıştır.
Bunun yanında, tüketicilerin etik olan ve olmayan işletmeler hakkındaki düşünceleri, etik olan ve olmayan işletmelere yönelik satın
alma davranışlarıda araştırma kapsamında incelenmiştir