KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ ÜRÜNÜ OLARAK 14 ŞUBAT SEVGİLİLER GÜNÜ

Öz

ÖZET

İlk kez nerede kim tarafından kullanıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte 1871 yılında Edward Tylor tarafından Primitive Culture kitabında yer verildiği iddia edilen kültür kavramı “toplum içerisinde yaşamını devam ettirme zorunluluğu duyan insanoğlunun bilgi, sanat, ahlak, gelenekler ve benzeri diğer yetenek ve alışkanlıklarını içeren karmaşık bir bütün” olarak ifade edilmektedir. UNESCO tarafından yapılan kültür tanımına göre ise; “bir toplumu ya da toplumsal bir grubu tanımlayan belirgin maddi, manevi, zihinsel ve duygusal özelliklerin bileşiminden oluşan bir bütün ve sadece bilim ve edebiyatı değil, aynı zamanda yaşam biçimlerini, insanın temel haklarını, değer yargılarını, geleneklerini ve inançlarını da kapsayan bir olgu” olmaktadır. Teknolojinin gelişmesi ve insan yaşantısına etkisi kültürün değişik forma bürünmesine sebep olmuştur. Ortaya çıkan bu yeni kültür formu “popüler kültür” olarak anılmaya başlamıştır.

Halka ait, herkes tarafından beğenilen sevilen ve geniş kitlelere özgü anlamları ifade eden “popüler” kelimesiyle “kültür” kelimesinin birleşiminden oluşan Popüler Kültür; hem sıradan insanlara uygun ve yönelik, hem de genel olarak halk arasında kabul edilmiş, yaygın ve geçerli anlamına gelmektedir. İlerleyen teknolojilerle ve değişen ekonomik şartlarla yaşamın ticarileşmesi popüler kültürün diğer adıyla kitle kültürünün, egemen/yönetici güçler tarafından üretilip yönetilmesi, kültür ürünlerinin standartlaşması ve dağıtım tekellerinin rasyonelleşmesini getirmiş; bu ise kültür endüstrisi kavramını ortaya çıkartmıştır. Bu nedenle, Adorno ve Horkheimer, kültür ürünlerinin metalaşarak bir endüstri haline geldiği iddiasından yola çıkarak modern çağın kültürü için “kültür endüstrisi” kavramını kullanmışlardır.

Kitle iletişim araçlarının gelişerek insan hayatının merkezine yerleşmesi, kişisel ve toplumsal yaşantının önemli değişikliklere uğramasına neden olmuştur. Öyle ki, insanların neyi yiyeceğini, neyi giyeceğini, neyle eğlenip neyle üzüleceğine onlar karar verir duruma gelmişlerdir. Hatta gündelik yaşantının belirli standartlar haline dönüşmesi, üretimin ve tüketimin dengelenebilmesi için önemli günler, geceler ve kutlanması gereken haftalar icat etmişlerdir. Frankfurt Okulu mensuplarından Horkheimer ve Adorno, kitle iletişim araçlarının suni olarak yaratmış olduğu bu hayata eleştirel bakarak Kültür Endüstrisi adını koymuşlardır.

14 Şubat Sevgililer Günü’nün Kültür Endüstrisi kapsamında ele alınıp değerlendirildiği, bu teorik çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda, Kültür Endüstrisi kavramının ne olduğu üzerinde durulmuş, kültür endüstrisinin tüketim alışkanlığını nasıl değiştirdiği, yeni ihtiyaçları nasıl yaratığı ve satın alma duygusunun hep canlı tutulması olgusunu nasıl yerleştirildiği hakkında bilgiler verilmiştir. Teorik çerçevede ele alınan bu bilgilerin günümüz toplumlarında geçerli olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Kültür, Kültür Endüstrisi, Tüketim, Sevgililer Günü, Kitle İletişim Araçları

Çalışmanın Türü: Derleme