Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Gelişim Programının Coğrafya Öğretmen Adaylarının Bilgi Düzeyi Üzerine Etkisi

Öz

Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan Coğrafya Dersi Öğretim Programı 2005-2006 eğitim öğretim yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. Coğrafya Dersi Öğretim Programı, yapılandırmacı kuramına göre hazırlanmıştır. Yapılandırmacı kuram, öğrenme etkinliklerinin düzenlenmesinden değerlendirme süreçlerinin yapılandırılmasına kadar birçok konuda özgün ve uygulamaya dayalı kavramsal çerçevenin oluşmasına yol açmıştır. Programa göre, öğrencilerin kendi öğrenmeleri üzerinde söz sahibi olması vurgulanırken, bu süreç sonunda ortaya çıkması istenen kazanımlara yönelik dönütlerin, çok yönlü tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarıyla yapılması önerilmiştir (MEB, 2005). Uygulayıcı konumda olan öğretmenlerin, öğrencilerini ve kendi öğretim faaliyetlerini değerlendirmede amaca uygun ve öğretim programların da tavsiye edilen ölçme ve değerlendirme tekniklerini kullanmaları sağlıklı bir ölçme ve değerlendirme süreci için gereklidir.  Programın ön gördüğü ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının etkin biçimde uygulanabilmesi ve öğretim sürecinde bu yaklaşımların sunduğu potansiyelden en üst düzeyde yararlanılabilmesi bu anlamda öğretmenlerin bilgi düzeyine bağlıdır (Birgin ve Gürbüz, 2008).  Bu araştırmanın amacı, tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarına ilişkin  geliştirilen programının coğrafya öğretmen adaylarının bilgi düzeyi üzerine etkisini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 öğretim yılı Necmettin Erbakan Üniversitesi Ortaöğretim Sosyal Alanlar Coğrafya Öğretmenliği Programı dördüncü sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan 36 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada karma model kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutu, ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen ile nitel boyutu yarı yapılandırılmış görüşme formu yürütülmüştür. Deneysel desen gereği bir adet deney  grubu (18), bir adet kontrol grubu (18) oluşturulmuştur. Katılımcılar deney ve kontrol gruplarına rastgele atanmıştır. Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Başarı Testi ön test puanlarına göre gruplar arasında anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir (p>.05). Daha sonra deney grubuna sekiz oturumluk Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Gelişim Programı (TÖDGP) uygulanmıştır. Araştırmada yürütülen odak grup görüşmeleri için ise deney grubu içinden 5 öğretmen adayıyla görüşme yapılmıştır. Araştırmada elde edilen nicel veriler  SPSS 14.00 programıyla,  nitel veriler ise betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğretmen adaylarının tamamlayıcı ölçme-değerlendirme bilgi düzeyi üzerinde TÖDGP’ nın olumlu yönde etkisi olduğu tespit edilmiştir (t=6.24, p<0.001). Araştırmanın nitel verilerini bu bulguları desteklemektedir. Sonuç olarak, tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının benimsemesinin  zaman ve büyük kuramsal değişimler gerektirebileceği ancak bu durumun,  lisans eğitiminde akademisyenlerin tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına ilişkin olumlu tutumlarıyla, lisans eğitimi süresince uygulama ağırlıklı ölçme ve değerlendirme ders işleyişleriyle ve alanda yapılacak  nitelikli hizmet içi eğitimlerle çözümlenebileceği düşünülmektedir.