Kayıp Krizi Nasıl Fırsat Krizine Dönüştü? Türkiye, ABD ve AB Ülkelerinden Seçilmiş İşletmeler Örneği

Öz

Organizasyonlarıbirer sosyo-teknik sistem hatta birer canlıorganizma gibi görecek olursak, son yıllarda yaşanan hızlı
değişimleri kavramak, sorunlarıtespit etmek, çözüm yollarıbulmak, bu yollardan en makulünü denemek ve sorunlarıtamamen
ortadan kaldırmak için işletmelerin çok da fazla vakti bulunmamaktadır. Durumsallık yaklaşımının ışığıaltında işletmeler birer açık
sistem olmakla birlikte çevreleriyle sürekli iletişim halindelerdir ve bunun gereği olarak etkileşim ve değişim kaçınılmaz olmakta ve
kimi zaman da bu etkileşimin sonucu kriz gibi işletme için hayati sorunlara yol açabilmektedir. Krizler en genel anlamıyla
atlatılmasıgereken zor zamanlar olarak tanımlanabilir. Organizasyonlarıtüm fonksiyonel faaliyetlerin durmasına kadar
sürükleyebilecek bu gibi durumlara hazırlıklıolmak onu kısa yoldan atlatmanın veya ondan karla çıkmanın bir yolu olarak
kullanılabilir. Öte yandan yönetim perspektifinden bakıldığında ise krizler yöneticinin her zaman göz önünde bulundurması
gereken olgular olarak değerlendirilmektedir. Günümüz rekabetçi işortamında yönetici, bir yandan geleceği düzgün planlamanın
peşindeyken, bir yandan da olasıtehlikelere karşıişletmenin hayatınısürdürebilmesi için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Kriz anlarıbu tehlikelere bir örnek olarak gösterilebilecekken, var olan önlemler sayesinde ve krizlerin dinamik ve değişken yapısı
itibariyle yöneticiler bu zamanlarıbirer fırsat olarak da kullanabilirler.
İşdünyasındaki gelişmeleri takip ederek ve bu gelişmelere adapte olma sürecini minimuma indirerek yola devam edebilmek
bugün tüm organizasyonların temel sorunu halindedir. Zira günümüz işdünyasında ayakta kalmanın yolu sadece birkaç değil
birçok koşulun bir araya gelmesi ile mümkün bir hale gelmiştir. Dolayısıyla işletmeleri zor duruma sokacak ekonomik, finansal,
küresel her türlü olumsuz değişiklik durumuna hazırlıklıolmak günümüz işdünyasında tutunabilmenin olmazsa olmaz şartıdır.
Her ne kadar krizleri bu olumsuz gelişmelere örnek olarak verebilsek de incelenen gerçek vakalarda kriz ortamında doğan
fırsatlarla karşılaşılmışve hatta bu zamanlarıkar ile atlatan işletme örneklerine rastlanmıştır. Kriz ortamında var olan konjonktürü
iyi değerlendiren işletmelerden bazılarıkişilerin alım gücünün azalmasına istinaden geliştirdikleri yeni marka ile müşterilerine daha
ucuz mal sunarak büyümüşlerdir. Hatta bazılarıise bu kriz ortamlarında ortaya çıkmışve var olan boşluğu doldurarak müşterilerin
ihtiyaçlarınıkarşılamışlardır. Türkiye açısından örnek verecek olursak indirim perakendeciliğinin doğuşu ve gelişimi kriz ile
başlayan bir sürecin ürünüdür.
Krizlerin ortaya çıkışsebepleri ne olursa olsun, işletmeler adına bir etki yarattıklarıaşikârdır. Bu etkiden olumlu kazanımlar
çıkartabilmenin yollarından biri de doğru bir kriz yönetim planıve yerinde bir iletişimden geçmektedir. Tüm bu açıklamalardan
beslenerek bu çalışmanın amacı, teorik açıdan krizlerin fırsata dönüşmesi olgusunu açıklamaya çalışmak olup bu durumu bazıkriz
ortamlarındaki işletme örnekleriyle pekiştirmektir. Aynızamanda bu çalışma, krizlerin kayıp yerine kazanç olarak algılanma
kültürünün gelişimine katkısağlamayıamaçlamaktadır. Bütün bunlarıdoğru bir şekilde aktarabilmek adına çalışmada krizin detaylı
tanımlamalarına, kriz yönetimine ilişkin görüşlere ve krizlerin fırsat olarak algılanmasıgerekliliğinden hareketle çeşitli yaşanmışkriz
örneklerine yer verilmektedir. Daha genişbir perspektiften değerlendirebilmek için verilen işletme örnekleri hem Türkiye’yi, hem
de ABD ve AB Ülkelerini kapsamaktadır. Bu örneklerden varılan ortak sonuç, krizlerin sahip olduğu dinamik ve değişken yapısı
sayesinde bünyesinden bazıfırsatlarıbarındırdığıyönünde olmuştur.