Kayıt Dışı Ekonominin Türkiye’deki Düzeyi İle Muhasebe Meslek Mensuplarının, Vergi Denetmenlerinin ve İşletme Yöneticilerinin Kayıt Dışı Ekonomiyi Algılamaları: Aydın İli Örneği

Öz

İnsanların yerleşik hayata geçişleri ile birlikte ortaya çıkan vergi kavramı, devletin finansman ihtiyacınıkarşılamasıve devlet
otoritesini ifade eden bir gösterge olmasıbakımından üzerinde titizlikle durulmasıgereken bir konudur. Fakat gerek bireysel
tasarruflarıazaltmasıgerekse sürü psikolojisi nedeniyle bireyler ekonomik faaliyetleri neticesinde vergilerini ödemek istememekte
ve ekonomik işlemlerini kayıt dışıekonomiye yönlendirmektedirler. Vergileri tam olarak toplamak için milletler, vergi affı,
usulsüzlük cezası, ihbar primi ve bunun gibi birçok uygulama ve önlemlere başvurmaktadır. Ancak bireyler, tasarruflarınıkorumak
için sürü psikolojisi gereği, vergilerini düzenli bir şekilde beyan etmekten ve hatta vergilerini ödemekten kaçınırlar. Bu ve diğer
nedenler dolayısıyla, devletten gelirlerini gizleyen ve gayrisafi milli hasıla dışında tasarruf oluşturan bu insanlar kayıt dışıekonomiye
sebebiyet vermektedir.
Ülke ekonomisini etkileyen bu problem toplumun her kesiminin ortak çalışmalarıyla çözülebilir. İlk önce kayıt dışıekonomiyle
başedebilmek için insanlarıkayıt dışıgelirlere yönelten sebepler belirlenmeli ve uygun tedbirler alınmalıdır. Kayıt dışıekonominin
bazıolumlu yanlarıile birlikte pek çok olumsuz yanıvardır. Olumlu yanlarına birkaç örnek, ekonomik gelişmeye katkısağlaması,
işçi sayısıve ekonomik rekabetin artması şeklindedir. Fakat olumsuz yönleri farklıçalışma alanlarının ölçümünde ve milli gelirdeki
düşüş, işçilerin sigorta garantilerinin olmaması, vergi gelirlerinin ve kamu harcamalarının hesaplanmasındaki problemler, çocuk
işçilerin artması, haksız vergi dağılımıve haksız işuygulamalarının artmasıolarak sıralanabilir. Bu problemle başa çıkmak için gerek
politikacıların gerekse kamunun kararlılığıçok önemlidir.
Bu çalışmanın amacıTürkiye’de var olan kayıt dışıekonominin miktarınıbelirtmek, bunun için çözüm önerileri sunmak ve
arkasında yatan sebepleri ve sonuçlarınısıralamaktır. Ancak daha da önemlisi, bu sorunu ortadan kaldırmak için toplumun tüm
kesimlerinde vergi sistemi ile ilgili yeni prensipler kurulmalıve yürütülmelidir. Bu çalışmanın uygulama aşamasında kayıt dışı
ekonominin muhasebe meslek mensupları, vergi denetmenleri ve işletme yöneticileri tarafından algılanışınıve önleme çabalarını
ölçmeye yönelik anket çalışmasıuygulanmıştır.