KİTAP TANITMA

Öz

Crone, Patricia-Hinds, Martin. God's Caliph: Religious Authority in the First Centuries of İslam. Cambridge University Press. Cambridge, 1986, 157 ss.

Halifetullah: İslâm'ın İlk Asırlarında Dini Otorite isimli eser İngilizce olup, Giriş (1-3), Halifetullah Ünvanı (4-23), Emevilerin Halifelik Anlayışı (24-42), Halifelik Hukuku (43-57), Halifelikten Peygamberi Sünnete (58-96), Sonuç (97-1 10), Ekler (1 11-139), Kaynaklar (140-152) ve İndeks (153-157)'den ibaretir.

Aynı zamanda çalışmanın 1. Bölümünü de teşkil eden Girişte belirtildiği üzere eser, ilk dönem halifeliğinin mahiyetini tartışmaktadır. Yazarlara göre bu konuda, İslâmi sahada çalışma yapanlar genel olarak ilk dönem halifeliğinin sadece siyasi bir kurum olduğuna ve hiç bir halifenin dini otoriteye sahip olmadığına inanmaktadırlar, buna karşılık bir kısım ilim adamı da bazı halifelerin sınırlı bir şekilde dini otoriteye sahip olduklarını ileriye sürdüklerini belirten yazarlar, bu görüşü ve kısaca "ilk dönem halifeliğinin Şia'nın görüşüyle paralel bir şekilde anlaşıldığı" (s. 1) konusunu ortaya koymaya çalışacaklarını ifade etmektedirler.

Hz. Peygamberin vefatından sonra siyasi otorite halifeye, dini otorite ise ulemâya geçmiştir. İlk üç halife aynı zamanda sahabe oldukları için, dini ve siyasi otorite bir arada yürümüştür. Ancak 4. Halife Hz. ali, bazıları tarafından kabul edilmemiş ve ondan sonra da halifelik Emevilere geçmiş; bu şekilde din ve siyasetin birlikteliği sona ermiştir. Halifeler ve ulemânın yolları ayrılmış, sadece Ömer b. Abdilaziz döneminde tekrar bu iki güç birleşmiştir, (s. 2)