GOETHE DÖNEMİ NİN RUHU

Öz

17. yüzyılın ikinci yarısında, İngiltere'de John Lock ve David Hume, Fransa'da R. Descartes ve P. Bayie öncülüğünde başlayan akılcılık (Rasyonalizm), Almanya'ya 18.    yüzyıl başlarında Aydınlık Çağı adı altında (Aufklärung), G.W. Leibniz, B. Spinoza, Chr. Wolf ve Ph. L Spener'in eserleriyle geçer; bu akılcılığın ana ilkesi, aklı insan hayatına hâkim kılmak, kilise dogmalarını yıkmaktır. Nitekim Ph. J. Spener, "Hristiyanların yalnız kendilerine bahşedilecek sandıkları öbür dünya mükâfatının, ölerek dünyadan göçtükten sonra, diğer pozitif din mensupları olan Müslümanlar (Türkler), Museviler'e de verileceğini" söylerken, çağdaşı Chr. Wolf da, "toplum, kilisenin duvarları arasına mahkûm değildir" demekle, insana, aklını kullanmasını öğütlüyor ve diğer din mensubu insanlara karşı hoşgörüyü yerleştiriyordu.