Osmanlı İmparatorluğu’nun Dağılma Döneminde Balkan Milliyetçiliği ve Büyük Güçler

Öz

Modernleşme dönemi Osmanlı İmparatorluğu’nun temel sorunlarından birisi de çeşitli dinamiklerin etkisi sonucunda ortaya
çıkan millet sisteminin çözülmesi ve buna bağlıolarak artan siyasal bilinçlenme ve milliyetçilik hareketleri olmuştur. Özellikle
19.yüzyılın ikinci yarısında ivme kazanan milliyetçilik hareketleri, bir taraftan Osmanlıegemenliği altında yaşayan farklıunsurların
ulus-devlet olma sürecine girdiklerini gösterirken, diğer taraftan da “Pax Ottomana”nın sonlarına gelindiğini haber veriyordu.
Ancak bu süreci tamamen modern zamanların temel olgularından biri olan ulus-devlet diyalektiği ile açıklamak yanlışve eksik olur.
Çünkü bu oluşumun ortaya çıkmasında doğal tarihi seyrin etkisi olduğu kadar, yine aynıdönemin temel dinamiklerinden olan
emperyalizm olgusu içinde büyük devletlerin bu süreci hızlandırıcıetkilerinin de önemli bir payıvardır. Özellikle Rusya, İngiltere,
Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri, dinsel ve mezhepsel farklılığıbir nüfuz alanıolarak kullanmak suretiyle İmparatorluğun
Balkanlardaki hakimiyetini sekteye uğratmaya dönük bir politika izlemişlerdir. Bu iki bileşenin sonucunda 20. yüzyıl başlarında
OsmanlıDevleti’nin Balkanlardaki varlığıbüyük ölçüde sona ermişve siyasi harita yeniden şekillenmiştir.
Bu çalışmada; Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma dönemini hızlandıran Balkanlardaki milliyetçilik hareketlerinin doğası,
temel nitelikleri ve arka planındaki Büyük Güçler’in emperyalist politikalarına yer verilerek 20. yüzyıl içinde değişen siyasal ortamın
farklıdinamiklerine dikkat çekilmek amaçlanmaktadır.